زندان برنجه، جاذبه‌ای طبیعی و اسرارآمیز است که در نزدیکی روستای برنجه قرار دارد. نام زندان برنجه با داستان‌ها و افسانه‌های زیادی پیوند خورده که اهالی و محلی‌ها نسل به نسل تعریف کردند. مجله اینترنتی فانیلی در این سفر خود قصد دارد به غرب ایران سفر کند و از شگفتی‌های زندان برنجه تکاب برایتان بگوید.
زندان برنجه تکاب کجاست؟
شهر تکاب به داشتن گودال‌های طبیعی و شگفت‌انگیز و البته افسانه‌ای معروف است. آیا اسم زندان را که شنید به یاد مکانی محصور شده با حصارها و دیوارهای بلند و برج‌های دیده‌بانی افتادید و مکانی مخوف، تاریک و ترسناک را تصور کردید؟ عجله نکنید! زندانی که قرار است به سراغ آن برویم نه برج و نگهبانی دارد و نه میله‌های آهنی و نه حتی زندانی‌‌ای در آن نگهداری می‌شود. این مکان پیوندی از طبیعت، داستان‌ها و قصه‌های اهالی روستایی به نام برنجه است که نسل به نسل و سینه به سینه آن را حکایت کردند.
چرا به این مکان، زندان برنجه می‌گویند؟
زندان برنجه تکاب که به «برنجه درگاهی» و «دریای برنجه» نیز معروف است، نام مکانی است که اهالی روستای برنجه به این مکان داده‌اند و آن هم به‌دلیل داستان‌هایی است که پیرامون این مکان نقل شده است. برای مثال گفته شده است:
در گذشته خان‌های محلی برای تنبیه روستایی‌ها یا دشمنان خود، به پای آنان سنگی می‌بستند و آن‌ها را به درون این گودال عمیق می‌انداختند و به همین دلیل به این نام معروف شده است. فردی که به داخل این گودال انداخته می‌شد، حتی اگر جان سالم هم بدر می‌برد به‌علت آنکه قادر نبود از این گودال خارج شود و راه فراری نداشته است، جان خود را از دست می‌داد.
زندان برنجه، پدیده‌ای زمین‌شناسی
در روستای برنجه پدیده‌های طبیعی و زمین‌شناختی حیرت‌انگیزی وجود دارد که زندان برنـجه یکی از آن‌ها است. این پدیده‌ها چشمه‌های طبیعی و آهکی هستند که در این روستا چندین نمونه از آن‌ها دیده می‌شود. زندان برنجه تکاب دریاچه‌ای با آب سرد و دارای گاز کربنیک است و دیواره بلند و پر شیبی دارد که از لایه‌های نازک سنگ تراورتن تشکیل شده است. وجود همین آب‌های گازدار باعث خوردگی دیواره شده است و قطر آن را بیشتر کرده است. بزرگ‌ترین قطر دهانه بیضی شکل زندان برنجـه ۱۰۰ متر، قطر کوچک ۵۰ متر و عمق آن به ۷۰ متر می‌رسد.
این زندان چگونه و چه زمانی شکل گرفته است؟
قدمت و تاریخ دقیق شکل‌گیری این زندان مشخص نیست. با این حال احتمال می‌رود که هم‌زمان با پدیده‌های زمین‌شناسی دیگر تکاب، مانند دریاچه تخت و زندان سلیمان (زندان دیو) ایجاد شده است. زنـدان یا گودال برنـجه در سال ۱۳۹۴ در فهرست آثار طبیعی کشور به ثبت ملی رسید.
