طاعون رقص اصطلاحی است برای یک بیماری عجیب که در سال ۱۵۱۸ در آلزاس فرانسه شیوع پیدا کرد. در این واقعه نادر یک زن شروع به رقصیدن کرد و پس از آن همه مردم به بیماری جنون رقص مبتلا شدند. رقصی که هیچ چیز آن را متوقف نمی‌کرد و تنها بعد از بیهوشی و صدمات وارده بر مبتلایان متوقف شد. با ما در مجله اینترنتی فانیلی همراه باشید.
طاعون رقص چه زمانی اتفاق افتاد؟
همه چیز با رقصیدن یک زن به نام Frau Troffea شروع شد که ناگهان بدون هیچ دلیل مشخصی شروع به رقصیدن در خیابان‌ها کرد. این رقص مثل یک بیماری مسری افراد بیشتری را به خود مبتلا کرد. به زودی افراد بیشتری به او پیوستند و تعداد رقصندگان به سرعت افزایش یافت. گزارش‌ها حاکی از آن است که در عرض یک ماه، حدود ۴۰۰ نفر به این شیدایی که بعدها طاعون رقص نام گرفت دچار شدند.
افراد مبتلا به این جنون بدون توجه به خستگی و وضعیت جسمانی خود، چند شبانه‌روز به طور غیرارادی و بی‌وقفه رقصیدند تا جایی‌که خستگی مفرط آن‌ها را از پا درآورد. بسیاری از آن‌ها علی‌رغم خونریزی از پاهایشان و آسیبی که این رقص بی‌وقفه به بدن آن‌ها وارد کرده بود به رقصیدن ادامه دادند.
علت طاعون رقص چه بود
مورخان و محققان نظریه‌های مختلفی را برای توضیح طاعون رقص ۱۵۱۸ ارائه کرده‌اند. برخی نظریه‌ها نشان می‌دهند که شیوع این بیماری ممکن است ریشه در هیستری جمعی، شور مذهبی یا معنوی، یا روان‌پریشی مسری ناشی از استرس و تنش‌های اجتماعی آن زمان داشته باشد. تئوری‌های دیگر معتقدند که ممکن است این طاعون رقص به مسمومیت غذایی یا برخی از عوامل محیطی موثر بر سیستم عصبی مرتبط باشد.
این پدیده به تدریج در اواخر تابستان ۱۵۱۸ فروکش کرد و طاعون رقص درست با همان سرعتی که آغاز شده بود به طرز مرموزی متوقف شد. شایان ذکر است که موارد مشابهی از جنون رقص در سایر نقاط اروپا در دوره‌های مختلف تاریخ گزارش شده است.
هیستری جمعی چیست و به چه علتی اتفاق می‌افتد؟
هیستری جمعی یک پدیده روانی است که زمانی رخ می‌دهد که چندین نفر اغلب بدون علت پزشکی قابل شناسایی علائم یا رفتارهای فیزیکی مشابهی را نشان می‌دهند. در هیستری جمعی مثل طاعون رقص گروهی از افراد ممکن است احساسات، عواطف یا اختلالات فیزیکی مشابهی را تجربه کنند، بدون اینکه مبنای پزشکی یا فیزیولوژیکی وجود داشته باشد.
هیستری جمعی می‌تواند خود را به اشکال مختلف نشان دهد، مانند تشنج، غش، لرزش، خنده غیرقابل کنترل یا علائم روان تنی مانند سردرد، بدن درد یا مشکلات تنفسی. این علائم اغلب از فردی به فرد دیگر در گروه سرایت می‌کند و یک اثر مسری ایجاد می‌کند.
این پدیده اغلب با موقعیت‌های استرس، تنش عاطفی یا ترس جمعی و همچنین زمینه‌های اجتماعی خاصی همراه است. هیستری جمعی می‌تواند توسط باورهای مشترک، شایعات یا ترس‌ها در یک جامعه تقویت شود. در برخی موارد، رویدادهای آسیب‌زا یا موقعیت‌های بحرانی نیز می‌توانند باعث ایجاد دوره‌های هیستری جمعی شوند.
هیستری جمعی موضوع مطالعه روانشناسان و دانشمندان علوم اجتماعی است که به دنبال درک مکانیسم‌های اساسی این پدیده هستند. توجه به این نکته مهم است که هیستری جمعی مترادف با جعل یا دروغگویی عمدی نیست، بلکه یک واکنش روانی پیچیده و ناخودآگاه است که می‌تواند بر گروهی از افراد تأثیر بگذارد.
این پدیده در زمینه‌های تاریخی و فرهنگی مختلف مشاهده شده است و برای درک بهتر اینکه چگونه احساسات و رفتارها می‌توانند تحت تأثیر عوامل اجتماعی و روان‌شناختی جمعی قرار گیرند، مطالعه آن ادامه دارد.
نمونه‌هایی از هیستری جمعی
هیستری دسته جمعی پدیده‌ای است که در طول تاریخ در نقاط مختلف جهان رخ داده است. برخی از نمونه‌های شناخته شده هیستری جمعی عبارتند از:
- محاکمه جادوگران سالم (1692): در ماساچوست مستعمره، یک سری محاکمه و اعدام در نتیجه هیستری جمعی پیرامون اتهامات جادوگری صورت گرفت. بسیاری از افراد بی گناه، عمدتاً زنان، به انجام جادوگری بر اساس شایعات و ترس متهم شدند که منجر به یک فصل غم انگیز در تاریخ آمریکا شد.
- اپیدمی خنده تانگانیکا (1962): در یک مدرسه دخترانه در تانگانیکا (تانزانیای کنونی)، سه دختر شروع به خندیدن غیرقابل کنترل کردند. خنده به دانش‌آموزان دیگر سرایت کرد و پس از اینکه صدها دانش‌آموز را تحت تأثیر قرار داد، باعث شد مدیر، مدرسه را تعطیل کند. این اپیدمی حتی به روستاهای مجاور نیز سرایت کرد و منجر به تعطیلی مدارس در آن مناطق نیز شد.
این مثال‌ها نشان می‌دهد که چگونه ترس، اضطراب یا باور جمعی به یک تهدید مشترک می‌تواند منجر به گسترش سریع علائم یا رفتارها در میان گروهی از افراد شود. هیستری جمعی و طاعون رقص پدیده‌های پیچیده روانی و جامعه شناختی هستند که همچنان موضوع مورد توجه و مطالعه محققان و کارشناسان بسیاری در سراسر دنیا هستند.
