یکتانت گزارش «بازاریابی دیجیتال ایران در سال ۱۴۰۲» را منتشر کرده و در روایتی که از این حوزه ارائه کرده سعی داشته که علاوه بر تشریح وضعیت امروز بازاریابی دیجیتال در ایران، داده‌های به‌دست‌آمده از فعالیت‌های تبلیغ‌کنندگان، نمایش‌دهندگان تبلیغ و کاربران ایرانی را بررسی و تحلیل کند. به این ترتیب تصویر کامل‌تری از وضعیت بازاریابی دیجیتال کشور به دست بدهد.

براساس یافته‌های این گزارش از وضعیت دیجیتال مارکتینگ در جهان، در سال ۲۰۲۳ سهم تبلیغات دیجیتال از کل صنعت تبلیغات ۶۸.۸ درصد بوده که ۵ درصد بیشتر از این سهم در سال ۲۰۲۲ بوده است. در سال گذشته مجموعا بیش از ۶۳۰ میلیارد دلار هزینه کل تبلیغات دیجیتال در جهان بوده که افزایش ۱۰ درصدی این نوع از تبلیغات نسبت به سال ۲۰۲۲ را نشان می‌دهد.

با توجه به اهمیت فزاینده‌ای که تبلیغات دیجیتال در دنیا پیدا کرده‌اند پیش‌بینی می‌شود هزینه تبلیغات دیجیتال در سال‌های آینده افزایش پیدا کند؛ پیش‌بینی این است که هزینه تبلیغات دیجیتال در پایان سال جاری میلادی به ۶۸۳ میلیارد دلار برسد و دو سال بعد این هزینه تا بیش از ۷۷۰ میلیارد دلار افزایش داشته باشد. این در حالی است که پیش‌بینی‌ می‌شود هزینه تبلیغات به روش‌های غیر دیجیتال در سال‌های آینده به روند ثابت و بدون تغییر خود ادامه دهد.

آمارهای جهانی درباره حوزه دیجیتال مارکتینگ حاکی از آن است که از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ رفته‌رفته سهم تبلیغات دیجیتال، شامل تبلیغات در وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها، شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات ویدیویی، تبلیغات پیامکی و…، بیشتر شده است. در واقع، در سال ۲۰۱۸ نسبت تبلیغات دیجیتال به تبلیغات غیر دیجیتال ۴۸ به ۵۲ درصد بوده است اما در سال گذشته این نسبت به حدود ۶۹ درصد در تبلیغات دیجیتال و ۳۱ درصد در تبلیغات غیر دیجیتال رسیده است. در این گزارش، منظور از تبلیغات غیر دیجیتال تبلیغات تلویزیونی، رادیویی، محیطی یا تبلیغاتی است که در سینما و مطبوعات انجام می‌شود.

در مناطق مختلف جهان بیشترین هزینه برای انجام تبلیغات دیجیتال در آمریکای شمالی صرف می‌شود. در سال ۲۰۲۳، در این منطقه بیش از ۳۰۳ میلیارد دلار صرف این نوع از تبلیغات شده است. آسیا و اقیانوسیه با حدود ۱۹۰ میلیارد دلار و اروپا با ۱۲۱ میلیارد دلار در رتبه‌های بعدی قرار دارند. طبق برآوردها، در آمریکای جنوبی برای تبلیغات دیجیتال ۱۶.۶ میلیارد دلار هزینه شده و در خاورمیانه و شمال آفریقا این هزینه فقط ۸.۳ میلیارد دلار بوده است.

یکتانت در این گزارش بازار تبلیغات دیجیتال در ایران را در حال رشد دانسته و نوشته است:

اندازە بازار تبلیغات دیجیتال در ایران حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان است که این میزان بیش از ۲۰ درصد کل حجم بازار تبلیغات بوده و با رشد قابل توجهی در حال سهم‌گیری از تبلیغات آفلاین است. این یعنی بیش از ۲۰ درصد بودجە تبلیغاتی در کشور به جای هزینه شدن در تبلیغات به روش سنتی مانند تبلیغ در تلویزیون و رسانه‌های محیطی، در فضای آنلاین مانند وب‌سایت و اپلیکیشن، شبکه‌های اجتماعی و… صرف می‌شود.

– گزارش یکتانت

در میان انواع رسانه‌های موجود برای تبلیغات دیجیتال، تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی با ۵۵.۶ درصد بیشترین سهم را دارد. سهم تبلیغات پیامکی ۱۵.۷ درصد، تبلیغات در سایت‌ها و اپ‌ها ۱۱ درصد و تبلیغات در VODها ۶.۵ درصد است.

یکتانت در بخش دیگری از گزارش خود به بررسی رفتار کاربران اینترنت در ایران پرداخته است. طبق آمارهایی که در این گزارش ارائه شده میانگین مدت زمان استفاده کاربران از اینترنت در یک روز ۴ ساعت است. بیش از ۸۵ درصد از کاربران پیش از این که برای خرید حضوری یا آنلاین اقدام کنند درباره آن‌چه می‌خواهند بخرند در اینترنت تحقیق می‌کنند.

در میان انواع وسایل الکترونیک، تلفن همراه برای کاربران بیشترین کاربری و کتاب‌خوان کمترین کاربری را دارد. برای جست‌وجو در اینترنت و وب‌گردی اکثر کاربران تلفن همراه را به سایر وسایل الکترونیکی ترجیح می‌دهند. بعد از تلفن همراه دسکتاپ و پس از آن، تبلت محبوب‌تر از سایر وسایل هستند.

طبق گزارش یکتانت، زنان بیشتر از مردان از اینترنت برای ارتباط با خانواده و دوستان استفاده می‌کنند. در مقابل، مردان برای دنبال کردن اخبار، گوش دادن به موسیقی، وقت‌گذرانی، کسب درآمد و بازی کردن بیشتر از زنان از اینترنت استفاده می‌کنند.

به طور متوسط سر زدن به شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسانها اولین کاری است که اکثریت کاربران با هر جنسیت، میزان تحصیلات و در هر سنی پس از بیدار شدن از خواب انجام می‌دهند. با این حال این کار در میان نسل Z پر تکرارتر از سایر گروه‌های سنی است و نسل Y هم بیشتر از نسل X بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب سراغ اینترنت و شبکه‌های اجتماعی می‌رود.

چک کردن شبکه‌های اجتماعی از پرتکرارترین کارهای پیش از خواب هم هست. بیش از نیمی از کاربران پیش از خواب سراغ اینترنت و چک کردن شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های‌شان می‌روند اما این کار هم‌چنان در میان اعضای نسل Z نسبت به سایر گروه‌های سنی اولویت بیشتری دارد.

یافته‌های یکتانت نشان می‌دهد در میان انواع پیام‌رسان‌های خارجی و داخلی تلگرام محبوب‌ترین است. ایتا در جایگاه دوم قرار دارد و واتس‌اپ با فاصله کمی از آن، در جایگاه سوم ایستاده است. روبیکا، بله، شاد و… هم در میان گروه‌های مختلف سنی کمتر از ۴۰ درصد استفاده دارند.

در میان سوپراپلیکیشن‌ها که همگی ایرانی هستند اسنپ پرکاربردترین مورد برای همه گروه‌های سنی بوده است. سوپراپلیکیشن آپ جایگاه دوم و ایرانسل من جایگاه سوم را در اختیار دارد.

طبق آمارهای یکتانت در سال ۱۴۰۲ مجموع تعداد فروشگاه‌ها در شبکه‌های اجتماعی بیش از ۱.۲ میلیون مورد بوده است که بیش از ۹۶۰ هزار فروشگاه در اینستاگرام فعال بوده‌اند. بیش از ۱۱۰ هزار مورد از این فروشگاه‌ها هم در تلگرام فعالیت دارند. سهم روبیکا و روبینو هم به‌ترتیب ۱۰۰ هزار و ۸۰ هزار فروشگاه بوده است.

این آمارها نشان می‌دهد با وجود فیلترینگ، کسب‌وکارها هم‌چنان بسترهای فیلترشده‌ای مثل اینستاگرام را به پلتفرم‌های داخلی ترجیح می‌دهند. اختلاف تعداد فروشگاه‌ها در اینستاگرام نسبت به روبیکا و روبینو و… این نکته را به وضوح نشان می‌دهد.

طبق این گزارش، تعداد کاربران تلگرام همان ۵۰ میلیونی است که در سال ۱۴۰۱ نیز برآورد شده بود. تعداد کاربران روبیکا از ۲۵.۷ میلیون به بیش از ۴۲ میلیون کاربر رسیده و سروش پلاس هم که سال ۱۴۰۱، ۳۲.۲ میلیون کاربر داشته، سال گذشته به ۳۷ میلیون کاربر رسیده است.

تعداد پست‌های منتشرشده توسط ایرانی‌ها در اینستاگرام بیش از ۵۷۰ میلیون پست بوده که نسبت به سال ۱۴۰۱ رشد ۲۹.۵ درصدی را نشان می‌دهد. تعداد لایک‌های کاربران ایرانی در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۱ نیز ۸۶ درصد رشد کرده و به ۵۴۱ میلیارد لایک رسیده است. تعداد صفحات عمومی کاربران ایرانی در اینستاگرام با ۱۴ درصد رشد به بیش از ۷ میلیون صفحه و تعداد صفحه‌های شخصی هم با به بیش از ۴۵ میلیون صفحه رسیده که رشد ۹.۸ درصدی را نشان می‌دهد.

اکثر صفحات عمومی در اینستاگرام در حوزه «مد و پوشاک» (با ۱۳.۳ درصد) فعالیت می‌کنند. صفحات مربوط به سبک زندگی حدود ۱۱ درصد، صفحات مربوط به افراد تاثیرگذار ۹ درصد و صفحات مربوط به اخبار هم ۸ درصد سهم دارند.

کاربران برای خرید کالاهای گوناگونی از روش خرید آنلاین استفاده می‌کنند اما در میان همه انواع کالاها پوشاک بیشترین میزان خرید آنلاین را دارد. کتاب دومین دسته کالایی محبوب برای خرید اینترنتی است. محصولات آرایشی-بهداشتی، وسایل و لوازم خانگی و بلیط هواپیما و قطار و اتوبوس هم در رتبه‌های بعدی ایستاده‌اند. خرید جواهر به‌صورت آنلاین هم کمترین محبوبیت را بین کاربران دارد.

در گزارش یکتانت آمده است: «به‌طور متوسط، پاسخ‌دهندگان بیشترین مواجهه با تبلیغات برندها را در تلویزیون و کمترین مواجهه را در بیلبوردها تجربه می‌کنند. اما هرکدام از نسل‌ها میزان مواجهه متفاوتی با رسانه‌ها دارند؛ نسل Z بیشتر در معرض شبکه‌های اجتماعی و نسل Y و X بیشتر در معرض تلویزیون قرار دارند. برای نسل X بیشتر مواجهه با تبلیغات، در تلویزیون است. برای نسل Y پس از تلویزیون، وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها در جایگاه دوم کانال‌های تبلیغات برندها قرار دارد.»

در مورد میزان باورپذیری تبلیغات برندها اما وضعیت متفاوت است. ۲۴ درصد افراد به طور کلی تبلیغ در هیچ رسانه‌ای را باورپذیر نمی‌دانند. اما کسانی که تبلیغات را باور می‌کنند، از بین رسانه‌های مختلف، تبلیغات تلویزیون را بیشتر باور می‌کنند و پس از آن، گوگل، شبکه‌های اجتماعی، وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها و پیامک به‌ترتیب بیشترین میزان باورپذیربودن را دارند. بیلبوردها هم کمترین امتیاز را از نظر باورپذیری دریافت کرده‌‌اند.

در سال ۱۴۰۲ تعداد دفعات نمایش تبلیغ در وب‌سایت‌های ایرانی بیش از ۹۰۰ میلیارد دفعه بوده که رشد ۱۲.۵ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ را نشان می‌دهد. تعداد وب‌سایت‌های ایرانی نمایش‌دهنده تبلیغ در سال ۱۴۰۲ هم مثل سال قبل از آن بیش از ۴ هزار سایت بوده است.

یکتانت در گزارش خود درباره وب‌سایت‌های نمایش‌دهنده تبلیغ نوشته است: «تنوع حوزه فعالیت وبسایت‌های ایرانی، که ناشر تبلیغات هستند، پتانسیل قابل توجهی برای تمامی کسب‌وکارها فراهم کرده است. تبلیغ‌دهندگان می‌توانند با توجه به حوزه فعالیت و شناخت مخاطبان هدف خود، تبلیغات کسب‌وکارشان را هدفمندتر و بهین‌هتر تولید و منتشر کنند.»

بر اساس آمارهای یکتانت، سهم وب‌سایت‌های «آهنگ و موسیقی» در نمایش تبلیغ (با ۱۴.۶ درصد) بیشتر از سایر سایت‌ها است. سایت‌های سیاسی-اجتماعی، ورزشی و اقتصادی-مالی هم در رده‌های بعدی قرار دارند.

در میان کسب‌وکارهای مختلفی که تبلیغات دیجیتال انجام می‌دهند بیش از همه کسب‌وکارهای فعال در حوزه‌های خرده‌فروشی هستند که برای تبلیغ در وب فارسی هزینه می‌کنند. ارز دیجیتال، خدمات تجاری، بانک و اجاره اقامتگاه هم سایر حوزه‌های کسب‌وکاری هستند که برای این نوع از تبلیغات هزینه صرف می‌کنند.

میزان بازدید روزانه از ناشران برتر تبلیغ در وب فارسی در وب‌سایت‌های ورزشی بیش از همه بوده است. پس از آن، سایت‌های سیاسی-اجتماعی و سایت‌هایی که محتوای متنوع در موضوعات گوناگون منتشر می‌کنند بیشترین بازدید روزانه را داشته‌اند.