طبیعی است که به خاطر یک بی‌انصافی کوچک یا حادثه‌ای بزرگ احساس دلخوری کنید. این احساس رنجش ممکن است شامل احساس خشم یا اوقات تلخی شود. بااین‌حال، ادامه یافتن این احساسات می‌تواند برای سلامت جسمی و روانی شما عواقبی منفی در پی داشته باشد. برخی از افراد از پرداختن به احساسات خود اجتناب می‌کنند و همچنان خشم خود نسبت به یکی از اعضای خانواده یا دوستان را پنهان می‌کنند. شاید دوست‌تان با همسر سابق شما رابطه برقرار کرده اما شما از این اتفاق چندان خوشنود نباشید و برای رفع دلخوری هم کاری نکنید. در نتیجه، از دیدن او اجتناب می‌کنید یا از اظهارنظرهای توهین‌آمیز نسبت به او دست برنمی‌دارید. این اتفاق گاهی در محیط کار نیز رخ می‌دهد. در این مقاله از مجله اینترنتی فانیلی، درباره‌ی نشانه‌های دلخوری، علل رفع نکردن آن و راه‌هایی برای رفع رنجش توضیح می‌دهیم.
علل دلخوری در روابط چیست؟
چیزهای مختلفی می‌توانند این احساس پیچیده را ایجاد کنند. رنجش یا دلخوری زمانی اتفاق میفتد که احساس می‌کنید از شما سوءاستفاده شده، مورد بدرفتاری قرار گرفته‌اید یا صدایتان شنیده نمی‌شود. اغلب دلخوری نوعی احساس خشم در نظر گرفته می‌شود. متأسفانه، اگر برای رفع دلخوری کاری نکنید، این احساس می‌تواند به ایجاد افکار و احساسات مخرب دیگری منجر شود. دلخوری اگر رفع نشود، در نهایت می‌تواند روابطتان را مسموم کند.
مهم‌ترین علل دلخوری و رنجش عبارت‌اند از:
- حسادت؛
- خیانت؛
- خجالت؛
- شرمندگی؛
- ضربه زدن به دیگری؛
- مطرح کردن نیازهای خود و برآورده نشدن آن‌ها که باعث می‌شود احساس کنید حق با شماست؛
- مطرح نکردن نیازهای خود و در نتیجه، برآورده نشدن آن‌ها که باعث می‌شود احساس حق با جانبی داشته باشید؛
- تشخیص ندادن و تعیین نکردن حد و مرز خود با دیگران که در نهایت باعث نقض حقوق شما می‌شود؛
- مرزگذاری با دیگران و عدم رعایت حد و مرزها توسط آن‌ها؛
- امیدوار بودن به اینکه دیگری ذهن شما را بخواند. در صورتی که او این کار را انجام ندهد، عصبانی و ناراحت می‌شوید.
در روابط عاشقانه، به‌ویژه روابط طولانی‌مدت، ممکن است یکی از طرفین به دلیل عدم توازن قدرت در رابطه یا افزایش بار عاطفی، از دیگری رنجیده‌خاطر شود. به عنوان مثال، اگر همسر شما شاغل باشد و در عین حال، تمام کارهای خانه را هم انجام دهد اما شما فقط بر انجام دادن وظایف شغلی خود تمرکز کنید، ممکن است این اتفاق باعث دلخوری او شود.
دلخوری در روابط عاشقانه صمیمانه‌تر زمانی خود را نشان می‌دهد که یک نفر همیشه آغازکننده رابطه جنسی باشد و دیگری هرگز این کار را انجام ندهد. چنین حالتی در سالمندانی که یکی از آن‌ها درگیر مشکلات پزشکی است و دیگری از او مراقبت می‌کند، بیشتر است. در چنین شرایطی، اولی به دلیل برآورده نشدن نیازهای خود خشمگین می‌شود و این موضوع باعث ایجاد دلخوری و تنش در رابطه می‌شود.
نشانه‌های دلخوری چیست؟
اولین کاری که باید برای رفع دلخوری انجام بدهید، تشخیص نشانه‌های آن است. بااین‌حال، تشخیص دلخوری دیگران و نشانه‌های آن کاری ساده نیست. علت آن هم به این مسئله مربوط می‌شود که دلخوری یک احساس چندلایه است و هم‌زمان شامل احساسات بی‌شماری می‌شود. به طور کلی، فرد خشمگینی که احساس می‌کند به او ظلم شده، نشانه‌های زیر را دارد:
- وقتی در نزدیکی فردی که احساس می‌کند به او ظلم کرده، می‌شود، عصبی است؛
- با شخصی که از او دلخور شده معاشرت نمی‌کند؛
- دچار نشخوار ذهنی می‌شود و نمی‌تواند از فکر کردن به حادثه دست بردارد یا با طرف مقابل تعامل داشته باشد؛
- درباره دیگری بدگویی می‌کند؛
- از اعتراف به اینکه دلخور شده یا اصلا صحبت کردن درباره وضعیت پیش‌آمده خودداری می‌کند؛
- از نظر جسمی و عاطفی از فردی که نسبت به او احساس رنجش می‌کند، فاصله می‌گیرد.
آیا دلخوری فایده‌ای دارد؟
اگرچه ممکن است غیرقابل تصور به نظر برسد اما شخصی که احساس رنجش و دلخوری دارد، ممکن است این‌طور احساس کند که دلخوری بهتر از رفع احساسات خشم‌آمیز است. چنین افرادی معتقدند که دلخوری به آن‌ها کمک می‌کند تا:
- احساس ارزشمندی بیشتری داشته باشند؛
- حس کنترل و قدرت خود را تقویت کنند؛
- از پرداختن به مسائل عمیق‌تر درباره خود، دیگری یا رابطه خودداری کنند؛
- از ارتباطات دشوار و پرتنش اجتناب کنند؛
- از پذیرش مسئولیت و مراحل بعدی آن دوری کنند.
با وجود این، نباید فراموش کنید که اگر از طریق ارتباط سالم به مشکل رسیدگی نشود، ادامه یافتن احساس خشم شما می‌تواند در نهایت به روابطتان آسیب برساند. عدم رفع دلخوری راهی سازنده برای مدیریت اختلافات و حرکت رو به جلو در یک رابطه نیست.
چرا نمی‌توانیم از شر دلخوری خلاص شویم؟
چرا کنار گذاشتن کینه و دلخوری کاری سخت است؟ چرا همیشه افکار و احساسات منفی شما را آزار می‌دهد اما نمی‌توانید از شر آن‌ها خلاص شوید؟ اگر مدام درگیر چنین افکاری هستید، باید بدانید که این مسئله ۴ دلیل رایج و مهم دارد.
احساس می‌کنید که هیچ راه‌حلی وجود ندارد
گاهی اوقات، وقایعی که به دلخوری ما منجر شده‌اند، تمام نشده‌اند. در چنین شرایطی، حرکت رو به جلو دشوارتر خواهد بود. این طبیعت انسان است که باید پیش از رهایی از احساسات منفی برای آن‌ها نوعی پایان‌بندی داشته باشد. ممکن است منتظر باشید تا طرف مقابل متوجه چیزی شود یا چیزی بگوید. اگر احساس دلخوری می‌کنید، منطقی است که بخواهید شخصی که از او رنجیده‌اید، برای اصلاح رفتار خود یا عذرخواهی بابت آن، کاری انجام دهد.
گاهی یک اعتراف ساده به اشتباه خود می‌تواند برای رفع دلخوری و رنجش دیگری کافی باشد.
مواجهه با این مسئله بسیار طاقت‌فرسا است
یکی از دلایلی که ممکن است کمتر برای رفع دلخوری و بهبود روابط خود اقدام کنید، این است که این کار راحت‌تر از اقدامات مورد نیاز برای رویارویی با وضعیت و اصلاح رابطه به نظر می‌رسد. در چنین حالتی، اغلب در نهایت گرفتار کینه‌ای همیشگی می‌شویم و انگشت اتهام را به سمت طرف مقابل نشانه می‌گیریم. به‌هرحال، این کار از انجام دادن هر اقدام مفیدی برای حرکت رو به جلو ساده‌تر است. با وجود این، نشانه گرفتن انگشت اتهام به سوی دیگری بدون هیچ مکالمه‌ای ما را افسرده و تلخ می‌کند.
اگر نمی‌خواهید رابطه با طرف مقابله را ادامه دهید هم باید موضوع را با خود حل‌وفصل کنید تا به آرامش درونی برسید.
رفع دلخوری باعث احساس شکست می‌شود
گاهی مواقع، رنجش ناشی از این است که احساس می‌کنید طرف مقابل هنوز هم باید بهای کاری که انجام داده را بپردازد و به خاطر آن مجازات شود. در چنین شرایطی، رفع دلخوری این‌طور به نظر می‌رسد که در حال تسلیم شدن هستید. در برخی از مواقع نیز رفع دلخوری و رها کردن مسئله ممکن است حتی اعتراف به این نکته باشد که سرمایه‌گذاری عاطفی شما برای این خشم طولانی‌مدت بیهوده یا اتلاف وقت بوده است.
در چنین شرایطی، باید به خود یادآوری کنید که رها کردن خشم یا ناامیدی، طرف مقابل را برنده ماجرا نمی‌کند یا به این معنا نیست که شما شکست خورده‌اید. رفع دلخوری به شما این امکان را می‌دهد تا در نهایت، زندگی خود را بدون ماندن در سنگری آزاردهنده، همیشه رو به جلو پیش ببرید.
رنجش به عنوان مکانیسمی مقابله‌ای عمل می‌کند
در برخی از موارد نیز عدم رفع دلخوری باعث محافظت از شما می‌شود. به این ترتیب، به صورت ناخودآگاه از خود در برابر آسیب‌های آتی محافظت می‌کنید. به طور مثال، اگر همسرتان به شما خیانت کرده، دلخور ماندن به شما کمک خواهد کرد تا به جلو حرکت نکنید یا حتی رابطه‌ی دیگری ایجاد نکنید. در نهایت نیز از دوباره آسیب دیدن محافظت می‌شوید. برای اینکه بفهمیم چرا نمی‌توانیم از شر دلخوری‌ها خلاص شویم، باید به آن‌ها کمی عمیق‌تر فکر کنیم.
چرا وجود رنجش در یک رابطه عاشقانه سمی است؟
اگر درباره‌ی مسئله‌ای کینه به دل گرفته‌اید یا خودخوری می‌کنید، میزان بالای عصبانیت و خشم شما می‌تواند بر سلامت روانتان تأثیر منفی بگذارد. بدون ارتباط مؤثر یا عدم رفع دلخوری، ممکن است برای همیشه گرفتار احساس بدخواهی و کینه شوید.
رنجش مداوم در رابطه به طور طبیعی باعث ایجاد شکاف میان شما و طرف مقابل می‌شود. اگر سعی کنید درباره‌ی این موضوع و مشکلات با شریک زندگی خود صحبت کنید، ممکن است او برای جبران ناراحتی همسر خود تلاش کند. به این ترتیب، رابطه‌ی شما دوباره تقویت می‌شود. در غیر این صورت، احساس رنجش و دلخوری به احساس انزوا، گوشه‌گیری و قطع ارتباط منجر خواهد شد. حتی ممکن است که این مسئله به قیمت پایان کامل رابطه شما تمام شود.
بدون تلاش برای گفت‌وگو با شخصی مانند یک دوست یا یکی از اعضای خانواده یا صحبت نکردن با روان‌شناس درباره‌ی احساسات خود، احتمالا اوضاع را خراب‌تر خواهد کرد. در این صورت، هیچ راهی برای تخلیه‌ی احساسات نخواهید داشت و فرصتی برای بهبودی رابطه نخواهید یافت.
راه‌هایی برای رهایی از رنجش و رفع دلخوری
یافتن راه‌هایی برای رهایی یا کنترل رنج‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا بر این احساسات بیهوده غلبه کنید. برای حل‌وفصل نهایی این احساسات منفی، باید اولین قدم را بردارید و بپذیرید که مشکلی وجود دارد. پس از اینکه مشکل را اعتراف کردید، راه‌هایی برای رهایی از رنجش با تغییر طرز فکر، درک متقابل و واکنش عاطفی صحیح دارید. این راه‌ها عبارت‌اند از:
- با خود مهربان‌تر باشید. خشمگین و عصبانی بودن به عنوان یک مکانیسم مقابله‌ای ممکن است در کوتاه‌مدت مؤثر باشد اما ادامه یافتن آن درست نیست. با خودتان مهربان باشید. بپذیرید که شما هم انسان هستید و ممکن است گاهی اشتباه کنید.
- با همدلی و درک متقابل به وضعیت نگاه کنید. وقتی دیدگاه طرف مقابل را در نظر می‌گیرید و به موقعیت از منظر او نیز نگاه می‌کنید، ممکن است نظرتان نسبت به آنچه اتفاق افتاده، متفاوت شود.
- قدردان باشید. قدردانی در واقع شما را شادتر می‌کند! اگر به دلیل برنده شدن جایزه ویژه توسط همکارتان، نسبت به او حسادت می‌کنید، به خاطر داشته باشید که بر اساس تحقیقات کارشناسان روانشناسی، غبطه خوردن و حسادت مثبت و انگیزه‌بخش در کسانی ظاهر می‌شود که به جای حسادت بدخواهانه و توهین‌آمیز، احساس قدردانی و قدرشناسی را در خود پرورش می‌دهند.
- خود و دیگران را ببخشید. اگرچه ممکن است رها کردن رنجش کاری سخت باشد اما صلح با آنچه اتفاق افتاده و پذیرش آن، باعث افزایش حس خوب و احساس هدفمندی شما در زندگی می‌شود.
- دلخوری را با طرف مقابل در میان بگذارید و منبع رنجش را شناسایی کنید. اگر موضوع چیزی است که می‌توانید از طریق ارتباط روشن و شجاعانه به آن بپردازید، این کار را با برقراری ارتباط همراه با مطرح کردن نیازها، مرزها و درخواست‌های خود امتحان کنید. اگر نارضایتی ناشی از موقعیتی است که خارج از کنترل شما بوده است، احساسات ناشی از آن مانند غم یا خشم را بپذیرید و پس از آن، پذیرش موضوع را امتحان کنید. بر آنچه می‌توانید پس از پردازش احساسات خود کنترل کنید، تمرکز داشته باشید.
اگر با وجود انجام دادن کارهایی که پیشنهاد کردیم، هنوز هم عصبانی هستید، به کنترل و مدیریت خشم خود فکر کنید. برای مقابله با خشم و کنترل آن راهکارهای بسیاری وجود دارند. این راه‌کارها می‌توانند به شما کمک کنند تا کمتر در موقعیت‌هایی که باعث خشم شما می‌شوند، قرار بگیرید. با کمک این روش‌ها می‌توانید بیش از پیش احساسات خود را کنترل کنید و یاد می‌گیرید که با موقعیت‌های مختلف چگونه کنار بیایید. یکی از مهم‌ترین راهکارهای روانشناسی برای کنترل و مدیریت خشم، درمان شناختی رفتاری (CBT) است. مشورت کردن با روانشناسی باتجربه می‌تواند به شما کمک کند تا برای مقابله با مشکل خود از این روش درمانی کمک بگیرید و در نهایت به آرامش برسید.
