نور خورشید و ژنتیک، مهم‌ترین عامل ایجاد کک و مک هستند. انواع کک و مک علاوه بر صورت، در سایر نقاط بدن هم ظاهر می‌شوند. فارغ از نوع پوست چرب، خشک یا مختلط، احتمال ظهور کک و مک صورت در افراد دارای عوامل ژنتیکی یا پوست‌های قرارگرفته در معرض نور خورشید وجود دارد.
کک و مک، در اثر تجمع رنگدانه پوست به صورت لک صورت، به‌ویژه لک‌های قهوه‌ای بروز پیدا می‌کند. این کک و مک‌ها در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی یا مصرف داروهای هورمونی روی صورت زنان ظاهر می‌شوند. گاهی لک‌های قهوه‌ای ناشی از کک و مک با لنتیژین خورشیدی یا لکه‌های کبدی اشتباه گرفته می‌شود.
علت ایجاد کک و مک روی پوست چیست؟
کک و مک‌ها به دلیل افزایش تولید ملانین، در پوست ایجاد می‌شوند. علت اصلی ایجاد کک و مک، قرار گرفتن پوست در معرض اشعه ماوراءبنفش خورشید است. عوامل ژنتیکی هم نقش مهمی در بروز کک و مک دارند؛ افرادی با نوع خاصی از ژن‌ها، به‌ویژه افرادی با پوست روشن و موهای قرمز، بیشتر مستعد بروز کک و مک هستند. برای تشخیص علت اصلی ابتلا به کک و مک و پیشگیری از ظهور عوامل خطر به دکتر پوست مراجعه کنید. در ادامه، به عواملی اصلی ایجاد کک و مک پوست پرداخته‌ایم:
قرارگیری در معرض نور خورشید
نور خورشید منبع اصلی اشعه‌های فرابنفش بوده و باعث تحریک تولید ملانین در پوست می‌شود. وقتی پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرد، ملانوسیت‌ها فعال‌تر شده و میزان تولید ملانین را افزایش می‌دهند. این ملانین اضافی به صورت لکه‌های کوچک و تیره‌تری روی پوست ظاهر شده که همان کک و مک‌ها هستند. افرادی که زمان زیادی را در آفتاب می‌گذرانند یا بدون محافظت مناسب در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند، بیشتر مستعد ایجاد کک و مک هستند.
استفاده از کرم‌های ضد آفتاب با SPF مناسب و پوشیدن لباس‌های محافظتی، به کاهش تأثیرات اشعه UV و در نتیجه کاهش کک و مک کمک می‌کند. چنانچه اندازه و رنگ کک و مک موجود روی پوست شما دچار تغییرات ناگهانی شد، حتما به متخصص پوست مراجعه کنید. مراجعه به‌موقع، از بروز بسیاری از خطرات جلوگیری خواهد کرد.
خدمات دکتر پوست و مو و زیبایی متنوع است. دکتر پوست، پزشکی است با تخصص در درمان بیماری‌هایی که پوست، مو و ناخن‌ها را تحت تاثیر، قرار می‌دهند. متخصص پوست و مو، می‌تواند بسیاری از شرایط مختلف مانند آکنه، شوره سر، اگزما و سلولیت را تشخیص بدهد و درمان کند. با آگاهی از اینکه تخصص پوست و مو چیست و در زمینه زیبایی چه اقداماتی از سوی پزشکان این رشته انجام می‌شوند، برنامه‌ریزی برای درمان ساده‌تر خواهد شد. این پزشک، علم استفاده از روش‌های تشخیصی و تجویز درمان‌های تهاجمی و غیر تهاجمی را دارد. درمان بیماری‌های پوستی، تنها با مراجعه به دکتر پوست، میسر می‌شود.
عوامل ژنتیکی
اگر بیشتر می خواهید بدانید که کک و مک چیست ، باید نگاهی به عوامل ایجاد کننده این عارضه پوستی داشته باشیم .عوامل ژنتیکی نحوه واکنش پوست فرد به نور خورشید و میزان تولید ملانین را تعیین می‌کنند. افرادی با خانواده‌هایی دارای پوست روشن‌تر، موی قرمز یا بلوند و چشمان روشن، بیشتر مستعد داشتن کک و مک هستند. وجود نوع خاصی از ملانوسیت‌های حساس‌تر به نور خورشید در این افراد، باعث تسریع تولید ملانین در پاسخ به اشعه‌های فرابنفش می‌شود. ژن MC۱R یکی از ژن‌های اصلی مرتبط با کک و مک است.
اگر فردی این ژن را به ارث ببرد، پوست او در معرض نور خورشید به سرعت واکنش نشان خواهد داد. به دلیل وجود همین ژن، برخی افراد حتی بدون قرار گرفتن در معرض آفتاب، کک و مک‌های طبیعی دارند.
عوامل هورمونی
هورمون‌ها، نقش مهمی در ایجاد و افزایش کک و مک‌ها دارند. تغییرات هورمونی دوران بارداری، بلوغ یا مصرف برخی داروها، تولید ملانین را تحریک می‌کند. افزایش سطح هورمون استروژن در دوران بارداری باعث افزایش تولید ملانین و تیره‌تر شدن کک و مک‌ها یا حتی ایجاد کک و مک‌های جدید دوران بارداری خواهند شد. مصرف قرص‌های ضدبارداری یا داروهای تغییردهنده سطح هورمون‌ها ظهور کک و مک‌ها را تشدید می‌کنند. بنابراین، هورمون‌ها با تاثیر روی ملانوسیت‌ها باعث افزایش یا تغییر در شدت کک و مک‌ها می‌شوند.
چگونه کک و مک را درمان کنیم؟
درمان کک و مک مانند تمامی مشکلات پوست دیگر همچون آکنه، بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. در ادامه، به موثرترین روش‌های درمان کک و مک اشاره کرده‌ایم:
- استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌ها؛ کرم‌های روشن‌کننده حاوی هیدروکینون، کوجیک اسید، یا ویتامین C و استفاده منظم از کرم ضد آفتاب با SPF بالا
- لیزرهای فرکشنال و لیزرهای IPL؛ کاهش یا حذف کک و مک‌ها با تابش اشعه این لیزرها به ملانین و شکسته شدن آن در پوست
- لایه‌برداری شیمیایی؛ کاهش ظاهر کک و مک با استفاده از محلول‌های شیمیایی مانند اسید گلیکولیک یا اسید تری‌کلرواستیک
- میکرودرم ابریژن؛ برداشتن لایه سطحی پوست با استفاده از دستگاه و کم‌رنگ شدن کک و مک
- درمان‌های طبیعی و خانگی؛ روشن‌تر شدن پوست و کاهش کک و مک با مالیدن آب‌لیمو و ویتامین C موجود در آن و استفاده از ماسک‌هایی مانند ماسک عسل و شیر یا ماسک آلوئه ورا
- درمان‌های دارویی؛ مانند استفاده از کرم‌های حاوی رتینوئید (کرم ترتینوئین)
قبل از شروع هر نوع درمانی، با یک دکتر پوست مشورت کنید تا بهترین روش درمانی متناسب با نوع پوست شما ارائه شود.
لیزر برای رفع کک و مک
لیزر، برای رفع کـک و مـک، از پرتوهای نوری متمرکز استفاده می‌کند. این پرتوهای نور، به‌طور مستقیم و متمرکز، به ملانین موجود در کک و مک‌ها برخورد کرده و انرژی خود را به صورت گرما به آنها منتقل می‌کنند. گرما باعث تخریب ملانین اضافی در نقاط کـک و مـک صورت و سایر نقاط بدن می‌شود. این درمان قطعی کـک و مـک، بدون اعمال هیچ آسیبی به بافت‌های اطراف انجام خواهد شد.
در نتیجه، پوست شروع به بازسازی خود کرده و لکه‌های تیره به‌تدریج کم‌رنگ‌تر می‌شوند و گاهی کاملا ناپدید می‌شوند. تعداد جلسات لیزر درمانی بسته به شدت کک و مک‌ها و نوع پوست فرد متفاوت است.
روش‌های خانگی درمان کک و مک
درمان‌های خانگی موثر و متعددی هم برای درمان بیماری های پوستی مانند کاهش کـک و مـک صورت وجود دارند. در این روش‌ها، از مواد طبیعی استفاده شده و به دلیل خواص روشن‌کنندگی یا لایه‌برداری بسیار موثر واقع می‌شوند. در ادامه، به چند روش خانگی اثربخش برای درمان کک و مک اشاره کرده‌ایم:
- آب لیمو؛ آب‌لیمو تازه را با پنبه روی کـک و مـک بمالید. پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با آب سد بشوئید. ویتامین C موجود در لیمو خواص روشن‌کنندگی دارد.
- عسل؛ عسل را روی کـک و مـک بمالید و بعد از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه با آب ولرم بشوئید. با اضافه کردن آب لیمو یا شکر به عسل، اثر لایه‌برداری آن افزایش یابد. عسل حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی‌ست که به روشن‌تر شدن پوست کمک می‌کند.
- آلوئه ورا؛ ژل آلوئه‌ورا را از برگ تازه آلوئه‌ورا استخراج کرده و روی کـک و مـک بمالید. پس از حدود ۲۰ دقیقه با آب بشوئید. خواص تسکین‌دهندگی و روشن‌کنندگی آلوئه‌ورا، به بهبود پوست کمک می‌کند.
- ماست؛ یک لایه نازک ماست ساده را روی کـک و مـک صورت بمالید و بعد از ۱۵ تا ۲۰ دقیقه با آب سرد بشوئید. اسید لاکتیک موجود در ماست، به لایه‌برداری ملایم پوست و روشن‌تر شدن کک و مک‌ها منجر می‌شود.
- سرکه سیب؛ یک قاشق غذاخوری سرکه سیب و یک قاشق غذاخوری آب را با هم ترکیب کرده و با پنبه روی کک و مک‌ها بمالید. بعد از ۱۰ دقیقه با آب بشوئید. سرکه سیب حاوی اسیدهای طبیعی‌ست که به لایه‌برداری پوست و کاهش کک و مک‌ها کمک می‌کند.
- زردچوبه و شیر؛ با ترکیب یک قاشق چای‌خوری زردچوبه و مقداری شیر ماسکی خمیری شکل ایجاد می‌شود. این خمیر را روی کـک و مـک صورت بمالید و پس از ۱۵ دقیقه با آب بشوئید. خاصیت ضدالتهابی و روشن‌کنندگی زردچوبه باعث درمان کـک و مـک می‌شود.
- پاپایا؛ پاپایای تازه را له کرده و به صورت ماسک روی صورت بمالید. پس از ۱۵ دقیقه بشوئید. آنزیم‌های طبیعی موجود در پاپایا با لایه‌برداری پوست، نقاط کـک و مـک را کم‌رنگ می‌کنند.
- ماسک بادام و عسل؛ چند بادام را شبانه در آب خیس بدهید. صبح روز بعد آنها را له کرده و با عسل ترکیب کنید. ماسک را روی کـک و مـک صورت مالیده و بعد از ۲۰ دقیقه بشوئید. ویتامین E موجود در بادام و خواص آنتی‌اکسیدانی عسل به ترمیم پوست و درمان کـک و مـک صورت منجر می‌شوند.
