با گسترش تولید محصولات مراقبت از پوست در بازار جهانی استفاده از این محصولات در روتین‌های پوستی رواج بیشتری یافته اما برخی از این محصولات که قبلاً به عنوان ترکیبات استاندارد در نظر گرفته می‌شد اکنون به عنوان ترکیبات مضر شناخته می‌شوند؛ موادی مانند پارابن، فتالات‌ها، سولفات‌ها، فرمالدئیدها و… . بسیاری از برندهای مطرح جهانی امروزه محصولاتشان را بدون این مواد مضر تولید می‌کنند. متخصصان از حذف بسیاری از این ترکیبات مضر در محصولات مراقبت از پوست استقبال می‌کنند اما ماده‌ای مانند سیلیکون هنوز هم مورد بحث است. آیا سیلیکون‌ها برای پوست مضر هستند؟ برخی معتقدند سیلیکون ضرری برای پوست ندارد و باعث می‌شود پوست زیباتر به نظر برسد و برخی دیگر معتقدند سیلیکون می‌تواند مضراتی داشته باشد. در این مقاله با بررسی مقالات و تحقیقات معتبر، به فواید و مضرات سیلیکون می‌پردازیم. همراه ما باشید. با مجله اینترنتی فانیلی همراه باشید.
سیلیکون چیست؟
سیلیکون‌ها گروهی از مواد نیمه‌مایع هستند که از سیلیس به دست می‌آیند. سیلیس یکی از ترکیبات تشکیل‌دهنده ماسه است اما این به آن معنا نیست که سیلیکون جزو مواد طبیعی قرار می‌گیرد، بلکه سیلیس برای تبدیل‌شدن به سیلیکون باید یک فرایند شیمیایی پیچیده را طی کند. سیلیکون‌ها برای مصارف پزشکی و تولید محصولات الکتریکی، آشپزی و… مورد استفاده قرار می‌گیرند. این ماده در پزشکی بیشتر به دلیل خاصیت انسدادی‌شان شناخته می‌شود. این مواد پوششی مانند سد روی پوست ایجاد می‌کنند که مانع از نفوذ آب‌وهوا به پوست می‌شود.
آیا سیلیکون سمی و سرطان‌زاست؟
ازآنجایی‌که سیلیکون از نظر شیمیایی پایدار در نظر گرفته می‌شود، طبق نظر کارشناسان و متخصصان استفاده از آن بی‌خطر است و به طور گسترده در ایمپلنت‌های زیبایی و جراحی برای افزایش اندازه اعضای بدن مانند سینه‌ها و باسن استفاده شود. بااین‌حال، سازمان غذا و دارو (FDA) به شدت در مورد استفاده از سیلیکون مایع به عنوان یک پرکننده‌ی تزریقی برای حجیم کردن هر قسمت از بدن، مانند لب‌ها، هشدار می‌دهد. طبق تحقیقات صورت‌گرفته سیلیکون مایع ممکن است رگ‌های خونی را در قسمت‌هایی از بدن مانند مغز، قلب، غدد لنفاوی یا ریه‌ها مسدود کند و منجر به وضعیت بسیار خطرناکی شود.
سیلیکون به هیچ عنوان نباید خورده شود بنابراین کسانی که به طور مستقیم با الیاف و غبار ناشی از ذرات سیلیکونی قرار دارند ممکن است در معرض قرارگرفتن به بیماری‌هایی مانند سرطان قرار بگیرند. با این وجود تاکنون شواهدی مبنی بر این که ترکیبات سیلیکونی موجود در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست ممکن است سرطان‌زا یا سمی باشند به دست نیامده و این ترکیبات برای پوست غیرسمی و بی‌ضرر طبقه‌بندی می‌شوند.
فواید سیلیکون برای پوست
سیلیکون جزو ترکیبات ارزان قیمت است و به دلیل فواید متعددش در تولید محصولات آرایشی و مراقبت از پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این بخش از پوست فواید سیلیکون را بررسی خواهیم کرد.
۱. ترکیبات سیلیکون می‌توانند در بهبود جای زخم و سوختگی تأثیر فوق‌العاده‌ای داشته باشند
ترکیبات سیلیکون که در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند در بهبود زخم و جای سوختگی مؤثر باشند. این ترکیبات در عین حال که امکان تنفس به بافت زخم می‌دهند روی آن را می‌پوشانند و محیطی حباب مانند برای زخم به وجود می‌آورند تا بدون این که تحت‌تأثیر آلودگی‌های محیطی قرار بگیرند در آن محیط حباب مانند بهبود یابند. این خاصیت در واقع مهم‌ترین و بهترین خاصیت سیلیکون برای پوست و مشکلات پوستی است.
۲. بافت منحصربه‌فرد سیلیکون و ایجاد ظاهری یک‌دست
سیلیکون‌ها بافت محصول را به نرمی ابریشم می‌کنند و بسیار سبک هستند. هنگامی که این ترکیبات روی پوست قرار می‌گیرند با پر کردن خطوط و منافذ پوست نمایی صاف و یک‌دست ایجاد می‌کنند بنابراین استفاده از سیلیکون‌ها در محصولاتی مانند پرایمرها و کرم‌پودرها می‌تواند بافت این محصولات را مخملی‌تر کند و چین‌وچروک‌ها و منافذ باز را به‌خوبی بپوشاند.
۳. سیلیکون می‌تواند رطوبت را در پوست نگه دارد
سیلیکون‌های Hydrophobic روی پوست را با یک سد تقریباً نفوذناپذیر مهروموم می‌کنند که این امر به تولیدکننده اجازه می‌دهد عبارت «دارای خاصیت آبرسانی طولانی‌مدت (۲۴ تا ۴۸ ساعت)» را روی محصول درج کند. به همین دلیل بسیاری از ضدآفتاب‌های مقاوم در برابر آب و تعریق و اسپری‌های تثبیت‌کننده آرایش از این ترکیب یا ترکیبات مشابه استفاده می‌کنند.
مضرات سیلیکون برای پوست
هر چند استفاده از سیـلیکون می‌تواند فوایدی داشته باشد بااین‌حال برخی از افراد به دلیل مضرات سیلـیکون سعی می‌کنند محصولات آرایشی و مراقبتی عاری از این ماده را انتخاب کنند. در این بخش از مطلب به مضرات استفاده از سیلیـکون در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست خواهیم پرداخت.
۱. سیلیکون‌ها اثری موقتی برای پوست دارند
به جزو مواردی که با زخم‌های باز روی صورت یا بدنتان مواجه هستید سیلیکون‌ها تأثیر خاصی در بهبود مشکلات پوستی ندارند. هر چند وجود این مواد در ترکیبات آرایشی می‌تواند ظاهری بهتر و صاف‌تر برایتان به ارمغان بیاورد و با حفظ رطوبت ظاهر شما را شادتر کند اما به طور کلی این ترکیبات نمی‌توانند در بهبود مشکلات پوستی تأثیر مهمی داشته باشند، تأثیر آن‌ها موقتی است و زمانی که ترکیبات سیلـیکون را از روی پوست پاک می‌کنید پوستتان دوباره به وضعیت اولیه باز می‌گردد در حالی که هدف ما از مصرف سرم‌ها و کرم‌های مراقبتی چیزی بیشتر از نرم کردن و محبوس کردن رطوبت به طور موقت است.
۲. ترکیبات سیلیـکونی به‌خوبی شسته نمی‌شوند
سیلیکون‌ها با آب شسته نمی‌شوند و به همین دلیل این ترکیبات در محصولات آرایشی ضد آب یا پرایمرها مورد استفاده قرار می‌گیرند چرا که رطوبت و عرق آن‌ها را در خود حل نمی‌کند. برای تمیزکردن ترکیبات سیلـیکونی از پوستتان باید پاک‌سازی دومرحله‌ای انجام دهید و نباید تنها به آب اکتفا کنید بلکه باید این ترکیبات را با استفاده از مواد تمیزکننده روغنی به‌خوبی از پوستتان پاک کنید و سپس صورتتان را بشویید.
۳. سیلـیکون می‌تواند احتمال بروز آکنه و جوش صورت را بیشتر کند
ترکیبات حاوی سیلیـکون همان‌طور که می‌توانند پوششی محافظ روی پوست ایجاد کنند و مانع ورود آلودگی‌ها به پوست شوند ممکن است غبار، آلودگی، مواد آرایشی و سلول‌های مرده پوست را در منافذ پوست محبوس کنند و احتمال بروز آکنه و جوش را برای کسانی که پوستشان مستعد جوش‌زدن است بالاتر ببرند؛ بنابراین مضرات سیلـیکون برای پوست‌های چرب و مستعد آکنه بیشتر از پوست‌های معمولی است.
البته در نظر داشته باشید که سیلـیکون به خودی خود جزو ترکیبات کومدوژنتیک نیست و منافذ باز صورت را نمی‌بندد؛ اما می‌تواند بستری برای محبوس کردن مواد کومدوژنیک در پوست پدید آورد و احتمال بروز جوش را افزایش دهد. اگر پوستتان مستعد آکنه یا جوش نیست استفاده از محصولات آرایشی یا مراقبتی حامل سیـلیکون مشکلی برایتان به وجود نمی‌آورد؛ اما اگر پوست شما چرب و مستعد آکنه است یکی از مهم‌ترین ترکیباتی که باید از آن اجتناب کنید سیلیکون‌ها هستند.
۴. ترکیبات سیلیـکونی برای روتین‌های پوستی چندمرحله‌ای مناسب نیستند
محصولات مراقبتی حاوی ترکیبات سیـلیکون راه نفوذ دیگر ترکیبات و محصولات مراقبتی را به پوست می‌بندند؛ به‌عنوان‌مثال اگر از مرطوب‌کننده‌های حاوی سیلیـکون استفاده کرده‌اید و می‌خواهید پس از آن یک سرم پوستی استفاده کنید ترکیبات سرم به‌خوبی جذب پوستتان نمی‌شوند؛ بنابراین اگر روتین‌های پوستی چندمرحله‌ای دارید محصولات مراقبتی حاوی سیلـیکون را در مرحله‌ی آخر روتین پوستی استفاده کنید تا مانع از جذب دیگر مواد به پوستتان نشوند.
۵. تجزیه‌پذیر نبودن یکی از مضرات وجود ترکیبات سیلیـکونی در محصولات آرایشی و مراقبت از پوست است
سیلیکون‌ها در طبیعت تجزیه نمی‌شوند و با ورود به اکوسیستم‌های آبی باعث ایجاد آلودگی‌های محیط زیستی می‌شوند؛ بنابراین اگر جزو آن دسته افرادی هستید که تنها از محصولات دوستدار محیط زیست یا در اصطلاح «اکوفرندلی» استفاده می‌کنید دیگر از محصولات حاوی سیلـیکون استفاده نکنید.
از کجا بفهمیم کدام محصولات مراقبت از پوست یا آرایشی حاوی سیلـیکون هستند؟
با وجود مضرات سیلیـکون برای پوست برندهای گوناگونی به تولید محصولات عاری از سیلیـکون روی آورده‌اند؛ بنابراین راحت‌ترین راه این است که ببینید آیا محصولی که انتخاب کرده‌اید برچسب عاری از سیلیـکون، «silicone-free» یا «free from silicone» دارد یا خیر. همچنین می‌توانید ترکیبات به کار رفته در محصول را بررسی کنید. ترکیباتی که دارای پسوند cone یا siloxane هستند ترکیبات حاوی سیلـیکون هستند. متداول‌ترین نام‌های سیلیکـون در محصولات آرایشی و مراقبتی به شرح ذیل است:
- dimethicone
- cyclomethicone
- cyclohexasiloxane
- cetearyl methicone
- cyclopentasiloxane
