تحریم علیه کاربران و کسب‌وکارهای ایرانی به‌ویژه در حوزه فناوری اتفاق جدیدی نیست. قوانین تحریمی هر چند وقت یک بار سرویس‌هایی را از دسترس کاربران خارج کرده و آن‌ها را مجبور می‌کند به شیوه‌های مختلفی دسترسی‌شان را دوباره برقرار کنند یا جایگزینی برای سرویس‌هایی که از دسترس‌شان خارج شده پیدا کنند.
کمیل کمال، مدیر فنی مایکت (CTO)، در گفتگو با زومیت از راه‌حل‌هایی می‌گوید که بتواند مشکلات محرومیت کاربران ایرانی از گوگل آنالیتیکس را رفع کند یا دست‌کم دسترسی‌های اندکی را به طریقی برای کسب‌وکارها فراهم کند. این محرومیت به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران در روزهای پایانی دی ماه اتفاق افتاد و حساب کاربران ایرانی در این سرویس مسدود شد.
با محروم شدن از هر سرویس وقت و انرژی زیادی صرف مبارزه با تحریم‌ها می‌شود
مدیر فنی مایکت می‌گوید تحریم در حوزه فناوری اتفاق پرتکراری است؛ اما با «هر سرویسی که تحریم می‌شود من به این فکر می‌کنم که بخش عمده‌ای از وقت و انرژی ما باید صرف مبارزه با تحریم می‌شود. بخش دیگری از انرژی‌مان را هم صرف مبارزه با فیلترینگ می‌کنیم. زمان بسیار زیادی صرف می‌کنیم تا شرایط را مهیا کرده و بتوانیم بستری ایجاد کنیم که کاربران بتوانند از آن استفاده کنند.»
کمیل کمال درباره روش تشخیص کسب‌وکارهای ایرانی توسط گوگل برای بستن حساب آنالیتیکس آن‌ها توضیح می‌دهد و می‌گوید «طبق قوانین مربوط به تحریم، سرویس‌هایی که به‌صورت مستقیم برای کسب‌وکارها منفعت ایجاد می‌کند شامل قوانین تحریم می‌شود.»
او هم‌چنین توضیح می‌دهد که پیش از این، سرویس‌های firebase هم جیمیل‌های کاربران ایرانی را تحریم کرد و «در آن مورد قابل تشخیص بود که یک سری اپ زیرمجموعه این اکانت‌های firebase ساخته شده که متعلق به کاربرانی در داخل ایران است و به همین دلیل، مشمول تحریم شده و دسترسی‌هایشان گرفته شد.»
گوگل از بررسی کاربران سایت‌ها متوجه ایرانی بودن اکانت‌ها شده و تحریم را اعمال کرده است
کمال می‌گوید این سرویس صرفا مربوط به کسب‌وکارها است و نحوه شناسایی هم از طریق تشخیص حساب‌ها نبوده بلکه «گوگل با قابلیت تشخیص این که بازدیدکنندگان و کاربران یک سایت بیشتر از کدام کشور هستند مطمئن شده این حساب‌ها متعلق به سرویس‌هایی است که به ایرانی‌ها خدمت ارائه می‌کنند و آن‌ها را مسدود و از دسترس کسب‌وکارها خارج کرده است.
به گفته او، همین شیوه تشخص بوده که باعث شده افرادی که ساکن ایران نیستند هم حساب‌شان بسته و دسترسی‌شان به حساب گوگل آنالیتیکس مسدود شده چون کاربران سایت این افراد ایرانی بوده‌اند و گوگل این موضوع را تشخیص داده است.
بازگرداندن داده‌ها ممکن نیست
با هر روشی هم که این اقدام انجام شده باشد، مشکل کسب‌وکارها در حال حاضر این است که به حساب خود و داده‌های چندساله‌ای که در گوگل آنالیتیکس داشته‌اند، دسترسی ندارند. سوال بسیاری از کاربران این سرویس گوگل این است که آیا می‌توانند اطلاعات خود را بازگردانند؟ مدیر فنی مایکت در پاسخ می‌گوید:
مشاهدات ما نشان می‌دهد که پس از حذف حساب، امکان برگرداندن دیتایی که افراد روی حساب گوگل آنالیتیکس خود داشته‌اند وجود ندارد. انگار کل داده‌ها پاک و صفر شده است، یعنی Entity حساب به‌طور کامل حذف شده و امکان بک‌آپ گرفتن یا بازگرداندن آن وجود ندارد. تا این لحظه راه‌حلی برای این که بتوانیم از اطلاعات و داده‌ها بک‌آپ بگیریم وجود ندارد.
– کمیل کمال،مدیر فنی مایکت
البته او در ادامه هم اضافه می‌کند که «به‌طور کلی هم بک‌آپ گرفتن از میلیاردها داده کسب‌وکارها که در طول سال‌ها در حساب‌هایشان ذخیره شده خیلی سخت و پیچیده است و خود ما در مایکت هم هیچ‌وقت بک‌آپی از داده‌هایمان نگرفته‌ایم.»
اما حساب‌هایی که هنوز بسته نشده‌اند امکاناتی برای این که بتوانند داده‌هایشان را ذخیره کنند در اختیار دارند:
این حساب‌ها هم می‌توانند دیتابیسی را به‌صورت Cloud از خود گوگل بگیرند که البته باید هزینه آن را پرداخت کنند، هم می‌توانند از طریق بعضی سرویس‌های آفلاین، ذخیره‌سازی (export) داده‌هایشان را انجام بدهند.
– کمیل کمال،مدیر فنی مایکت
-
تحریم‌های تلخ گوگل برای ایرانی‌ها؛ حالا نوبت توسعه‌دهندگان برنامه‌های اندروید استیک ماه پیشمطالعه ‘3
ساخت اکانت جدید برای کاربران ایرانی مسدود نشده است
محدودیتی که گوگل برای حساب‌های گوگل آنالیتیکس اعمال کرده صرفا برای حساب‌های موجود است و کاربر برای ساخت حساب جدید مشکلی نخواهد داشت. اما این احتمال وجود دارد که با استفاده کردن از اکانت گوگل آنالیتیکس و بعد از جمع شدن داده در حساب، گوگل بتواند ایرانی بودن حساب را تشخیص بدهد و آن را تحریم کند.
حالا در نبود گوگل آنالیتیکس و با وجود این احتمال که اکانت‌های جدیدساخته‌شده هم پس از مدتی مسدود شوند، چه سرویسی می‌تواند جایگزین آن باشد؟ مدیر فنی مایکت این طور پاسخ می‌دهد:
دو سرویس هست که البته ما هنوز در حال بررسی آن‌ها هستیم اما قابل استفاده هستند. یکی Microsoft Clarity است و یکی دیگر Yandex Appmetrica است که در حال بررسی آن هستیم.
– کمیل کمال،مدیر فنی مایکت
اما یک بحث کلی دیگر هم وجود دارد که کمال می‌گوید: «از قبل هم با گوگل آنالیتیکس این مشکل را داشتیم و آن بحث استفاده از سرویس A/B Test بود. این سرویس خیلی وقت بود که کاربر ایرانی را تحریم کرده بود، بنابراین نمی‌توانستیم برای تست محصولات‌مان از آن استفاده کنیم. به همین دلیل ما مدت‌ها بود داشتیم فکر می‌کردیم بخشی از گوگل آنالیتیکس را که نیاز داریم خودمان بنویسیم، به این دلیل که برای گرفتن A/B Test از یک محصول لازم بود آنالیتیکس آن را هم در کنارش داشته باشیم.»
تحریم‌ها ما را ناچار کرده سرویس‌های ازپیش‌موجود را هم خودمان بنویسیم و توسعه بدهیم
این نیاز منجر به آن شده که مایکت برای استفاده از متریک‌های حیاتی آنالیتیکس سعی کرده بخشی از گوگل آنالیتیکس را برای خود توسعه بدهد. به گفته او، اگر یک کسب‌وکار به A/B Test نیاز دارد در ایران ابزار مناسبی برای آن نداریم؛ بنابراین «بهترین راه این است که خود بیزینس ابزارش را بنویسد. ما هم تلاش می‌کنیم برای رفع نیاز خودمان و نه استفاده عمومی همین کار را انجام بدهیم، مخصوصا حالا که خود گوگل آنالیتیکس هم از دسترس‌مان خارج شده است.»
مدیر فنی مایکت او با بیان این که هرچند تحریم‌های فراوانی در حوزه فناوری وجود دارد اما بعضی از آن‌ها مثل گوگل آنالیتیکس عجیب هستند، می‌گوید: «فکر نمی‌کنم هیچ کشوری در دنیا به این فکر کند که سرویس آنالیتیکس را خودش بنویسد. ولی ما به واسطه تحریم باید این کار را انجام دهیم و حتی نمی‌توانیم این سرویس‌ها را بخریم و استفاده کنیم.»
