منظومه شمسی طبق علم روز انسان، با هشت سیاره شناخته شده است؛ اما مدت‌هاست که از دید محققان این مدل کامل نیست و پای سیاره نهم نیز باید در میان باشد. عده‌ای هنوز فکر می‌کنند که پلوتو آخرین سیاره است؛ اما از سال ۱۹۹۰ به بعد، با کشف اجرام دیگری که همچون پلوتو ویژگی‌های به خصوصی داشتند، نهمین سیاره بودن آن زیر سؤال رفت. اکنون در این مقاله به این موضوع می‌پردازیم که چرا دانشمندان حدس می‌زنند سیاره دیگری وجود دارد. این سیاره، احتمالاً چه ویژگی‌هایی دارد؟ پس با مجله اینترنتی فانیلی همراه شوید!
سومری‌ها کاشف سیاره نیبرو یا سیاره نهم
یک نویسنده، روزنامه‌نگار و اقتصاددان اهل باکو به نام “زکریا ستچین”، اولین‌بار در کتاب خود از “سیاره دوازدهم” نام برد. این نویسنده به‌صورت خودخوان، خط میخی سومری‌ها را آموخته بود و از طریق مطالعه کتیبه‌های آن دوران، ادعا کرد که سومری‌ها از وجود این سیاره باخبر بوده‌اند.
او ادعا کرد که سیاره نهم در واقع جایی در منظومه شمسی یا نزدیک به آن وجود دارد که دارای موجودات فرازمینی به نام آنوکی‌ها است. این موجودات که برای استخراج معادن و منابعی چون طلا روی زمین سفر کرده بودند، به انسان‌های آن زمان مطالبی آموخته‌اند و سومری‌ها نیز، به‌خاطر قدرت‌های عجیبشان، آنها را به‌عنوان خدا می‌پرستیدند.
او برای این موضوع دو دلیل مهم داشت. نخست اینکه در کتیبه‌های آنها تصاویری حکاکی شده که به نظر تصویر زمین از فضا است و در کتیبه‌ای دیگر، آنها تصویر ۱۲ جرم سیاره مانند ترسیم کرده‌اند.
او معتقد بود که سه مورد از این از این ۱۲ مورد، ماه، خورشید و پلوتو هستند و مورد آخر همان سیاره نهم یا سیاره X است که سومری‌ها به آن “نیبرو” می‌گفتند. در توجیه فرازمینی‌ها نیز معتقد بود که در آن زمان، امکان کشف و مشاهده سیارات دوری چون نپتون و اورانوس و پلوتو نبوده و به همین علت حضور آنوکی‌ها را توجیه می‌کرد.
چه کسی این نام را برگزید؟
نام‌گذاری سیاره نهم یا سیاره ایکس به شخصی به نام “پرسیوال لاول” بازمی‌گردد. او یک شخص ثروتمند و عاشق فضا بود که به کمک ثروتش یک رصدخانه در آریزونا برای رصد اورانوس و نپتون ساخت. با مشاهده کند بودن و رفتارهای عجیب این دو سیاره، لاول ایده حضور یک سیاره دیگر را در سال ۱۹۰۶ مطرح کرد که به کمک گرانش خود، روی این سیارات اثر گذاشته است. او نام این سیاره جدید را سیاره x یا نهم نامید.
از حدس‌های نامطمئن تا مطالعات علمی
همان‌طوری که می‌دانید علت چرخش سیاره‌ها به‌دور خورشید، نیروی جاذبه شدید این ستاره است. سیارات نیز دارای نیروی جاذبه هستند و این نیروی آنها روی همدیگر اثر گذاشته و ممکن است باعث مقداری انحراف در جهت چرخش آنها به‌دور خورشید شود. همین موضوع کلید کشف نپتون بود.
حدود سال ۱۸۴۰ میلادی اورانوس کشف شد و محققان کمی بعد متوجه شدند که اورانوس از نظر ریاضی به طور کامل روی مدار خود حرکت نمی‌کند. این موضوع تنها یک توجیه داشت و این توجیه، حضور سیاره دیگری در نزدیکی آن بود که جاذبه‌اش، اورانوس را جابه‌جا کند. کمی بعد این مسئله درست از آب درآمد و نپتون کشف شد.
ولی نپتون نیز حرکت‌های شبیه اورانوس از خود نشان می‌داد. در سال ۱۹۳۰ “کلاید تامبا” در رصدخانه لاول، پلوتو را کشف کرد. با کشف پلوتو دانشمندان فکر می‌کردند که آخرین سیاره را کشف کردند؛ اما پلوتو آن‌قدر کوچک بود که نمی‌توانست روی سیاره بزرگی چون نپتون اثر بگذارد.
پلوتو سیاره نهم نیست!
دانشمندان بعد از مدتی اجرام یخی و کوچک زیادی را پیرامون پلوتو کشف کردند که همچون آن، ویژگی‌های عجیبی داشتند و بعد این موضوع، به این نتیجه رسیدند که سیـاره سه ویژگی دارد: اول اینکه باید به‌دور یک ستاره بچرخد. دوم اینکه مقدار جرم و گرانشش به حدی باشد که آن را به شکل کره دربیاورد و سوم، باید به حدی نیروی گرانشی داشته باشد که اجسام کوچک‌تر پیرامونش را به خود جذب کند.
پلوتو فاصله کافی و جرم لازم برای اثرگذاری روی اورانوس و نپتون را نداشت و ازآنجایی‌که در اطراف پلوتو، قطعات یخی بسیار زیادی بودند که جذب آن نشده بودند، پلوتو سـیاره کوتوله یا ریزسیاره شناخته شد و نهمین سـیاره بودن آن رد شد. بعدها این اجسام یخی و ریزسیارات را با نام “کمربند کویپر” شناختند.
تلاش‌های صورت‌گرفته برای کشف سیاره نهم
چندی پس از این موضوع، دانشمندان مؤسسه فناوری کالیفرنیا از نظر ریاضی حضور سـیاره X را توجیه کرده و ویژگی‌های نیمه گمشده کیهان را، طبق محاسبات ریاضی بازگو کردند. از نظر آنها این سـیاره برای داشتن چنین اثری در فضا، باید تقریباً ۱.۵ تا ۳ برابر زمین بوده و فاصله آن تا خورشید، ۲۰ برابر بیشتر از فاصله نپتون تا خورشید باشد. سـیاره نهم احتمالاً هر ۱۰ تا ۲۰ هزار سال زمینی به‌دور خورشید می‌چرخد و بر روی یک مدار کشیده و بیضوی قرار دارد.
محققان ژاپنی نیز معتقدند که حضور سـیاره X می‌تواند نابهنجاری‌های حرکتی در کمربند کویپر را برای جهانیان توجیه کند؛ اما منشأ دقیق ریزسیاره‌ها در این کمربند، هنوز ناشناخته باقی می‌ماند. محققان معتقدند که اگرچه این سـیاره هنوز توسط بشر دیده نشده؛ اما با کشف قمرهای آن احتمال وجود آن بیشتر می‌شود. حرکت‌ها و ویژگی‌های عجیب اجرام کویپر، یا ناشی از وجود این سـیاره ناشناخته بوده و اگر این‌طور نباشد، باید به علت عامل ناشناخته دیگری رخ دهد.
وجود یا عدم وجود سیاره x معمای جهان
کشف‌نشدن این سـیاره دلیلی بر شک و شبه‌های زیادی بود و نظریه مربوط به وجود داشتنش در سال ۱۹۸۹ در حال ردشدن بود؛ اما در سال ۲۰۱۵، دو اخترشناس وجود یک نیروی گرانشی عجیبی در منطقه فرا نپتون را کشف کردند. به دلیل دوری زیاد این سـیاره فرضی عده‌ای معتقدند وجود ندارد و شاید علت حرکت نابهنجار اجرام فرا نپتونی، وجود یک سیاه‌چاله کوچک و بی‌خطر باشد. در حال حاضر به نظر می‌رسد تنها راه اثبات‌شدن داستان این سـیاره، مشاهده دقیق آن به کمک یک تلسکوپ یا فضاپیما باشد.
