سال ۲۰۲۴ با وعده‌های هیجان‌انگیز و برنامه‌هایی چشمگیر در دنیای فناوری آغاز شد: از هوش مصنوعی مولد که هر روز کارایی بیشتری پیدا می‌کرد تا گجت‌های خلاقانه‌ای که قرار بود سبک زندگی مردم را تغییر دهند.

به نظر می‌رسید همه‌چیز بر مدار سریع پیشرفت حرکت می‌کند. شرکت‌ها و استارتاپ‌ها با رویدادهای پرهیاهو و باشکوه محصولات جدیدشان را معرفی می‌کردند؛ فناوری‌هایی که می‌توانستند کارها را سریع‌تر، بهینه‌تر و راحت‌تر پیش ببرند.

البته بسیاری از این وعده‌ها به حقیقت پیوستند. شاید در هیچ سالی مانند سال ۲۰۲۴، شاهد چنین طیف وسیعی از تکنولوژی‌های نوآورانه و مدرن نبودیم. برای مثال رقابت میان گوشی‌های پرچم‌دار هوشمند بسیار شدیدتر و نزدیک‌تر شد، مدل‌های زبانی بزرگ هوش مصنوعی با سطوح جدید استدلال در دسترس کاربران قرار گرفتند و پیشرفت تکنولوژی‌های رباتیک خیره‌کننده بود.

اما روی دیگر سکه داستان ناکامی‌های بزرگ و ایده‌های جاه‌طلبانه‌ای است که هریک بنا به شرایطی، فرصت پرواز پیدا نکردند و اشتیاق کاربران را در سکوتی عمیق فرو بردند.

با ما همراه باشید تا مروری کنیم بر شکست‌های تلخ دنیای فناوری در سال ۲۰۲۴، از ناپایداری پردازنده‌های اینتل تا گجت منفور AI Pin و عرضه‌ی ناموفق پی‌سی‌های کوپایلت پلاس.

رؤیای جایگزینی گوشی‌های هوشمند با یک گجت پوشیدنی ۷۰۰ دلاری، خیلی زود به کابوسی برای شرکت هیومین تبدیل شد. AI Pin که قرار بود انقلابی در تعامل انسان با فناوری ایجاد کند، حتی در انجام ساده‌ترین وظایف مانند تنظیم آلارم یا ثبت قرار در تقویم نیز ناتوان بود.

کاربران این دستگاه گران‌قیمت خیلی زود از مشکلات متعدد این گجت به ستوه آمدند: از پاسخ‌های نادرست به نیمی از درخواست‌ها گرفته تا داغ‌شدن سریع دستگاه و عمر بسیار کوتاه باتری.

درحالی‌که ویدیوهای تبلیغاتی، تصویری از یک دستیار هوشمند همه‌کاره را به نمایش می‌گذاشتند، کاربران با دستگاهی مواجه شدند که رابط کاربری پروژکتور لیزری آن به‌سختی کار می‌کرد، در تشخیص مکان‌ها و دستورات صوتی مشکل داشت و حتی ترجمه‌ی هم‌زمان را، که یکی از ویژگی‌های اصلی دستگاه محسوب می‌شد، به‌درستی انجام نمی‌داد.

کارشناسان معتقد بودند که هیومین به‌جای عرضه‌ی یک محصول کامل و کارآمد، نسخه‌ای آزمایشی از گجت را با قیمتی نجومی به بازار فرستاده و در پاسخ به انتقادها، تنها وعده‌ی «بهترشدن در آینده» را تکرار می‌کند. از طرف دیگر کاربران هم کار با این گجت را به روزهای ابتدایی الکسا و سیری در یک دهه قبل تشبیه می‌کردند.

یکی دیگر از رؤیاهای هوش مصنوعی با نام Rabbit R1، با وجود قیمت مناسب ۲۰۰ دلاری و استقبال اولیه‌ی چشمگیر (فروش ۴۰ هزار دستگاه در یک ماه)، در عمل به سرنوشت مشابه AI Pin دچار شد.

این گجت نارنجی‌رنگ با ظاهری دوست‌داشتنی که حتی تحسین مدیرعامل مایکروسافت را نیز برانگیخته بود، در اجرای ساده‌ترین وظایف مانند پیش‌بینی آب‌وهوا، تنظیم موقعیت مکانی، ارسال پیام و ایمیل و حتی پخش موسیقی از اسپاتیفای با مشکلاتی جدی روبه‌رو بود. عمر باتری ۱٫۵ ساعته (در زمان استفاده) و طراحی ناکارآمد رابط کاربری (مانند نبود دکمه‌ی بازگشت) نیز بر این مشکلات می‌افزود.

شرکت Rabbit در تلاش برای رقابت زودهنگام با غول‌های فناوری، استراتژی خطرناک «اول بفروش، بعداً تکمیل کن» را در پیش گرفت. این شرکت با وعده‌ی توسعه‌ی «مدل اکشن بزرگ» که قرار بود با ۸۰۰ اپلیکیشن کار کند، محصولی را به بازار عرضه کرد که تنها چهار سرویس (آن هم به‌صورت ناقص) را در اختیار کاربران می‌گذاشت.

نکته‌ی جالب اینکه یک توسعه‌دهنده‌ی نرم‌افزار موفق شد با دانلود و اجرای لانچر اپلیکیشن Rabbit روی یک گوشی پیکسل معمولی، نشان دهد که این گجت چیزی فراتر از یک اپلیکیشن ساده‌ی اندرویدی نیست.

سخت، تلخ و دلسردکننده. سال ۲۰۲۴ چنین سالی برای اینتل بود و نمودارهای درآمدی شرکت آنقدر نزولی شدند که هیئت‌مدیره‌ی شرکت پت گلسینگر را وادار به کناره‌گیری کرد. کسی فکرش را نمی‌کرد غول کهنه‌کار صنعت تراشه با اشتباهاتی متوالی دو نسل از پردازنده‌هایش را به باد بدهد.

داستان از یک باگ ساده در میکروکد شروع شده بود: الگوریتمی که وظیفه کنترل ولتاژ پردازنده را داشت، به دلیل ارسال درخواست‌های اشتباه، سیستم را مجبور به کار با ولتاژ بالاتر از حد مجاز می‌کرد. نتیجه؟ پردازنده‌های رپتور لیک به‌جای سال‌ها کارکرد، در عرض چند ماه تخریب می‌شدند.

جریان این شکست‌ها به‌قدری خبرساز شد که اینتل مجبور شد گارانتی پردازنده‌هایش را از سه سال به پنج سال افزایش دهد؛ اقدامی که در تاریخ این شرکت بی‌سابقه بود. مهندسان اینتل چندین بار به‌روزرسانی میکروکد ارائه دادند و تولیدکنندگان مادربورد مانند ایسوس و ام‌اس‌آی هم بایوس‌های مرتبط با این آپدیت‌ها را برای اعمال این اصلاحات منتشر کردند، اما انگار هر پچ جدید مشکلات تازه‌ای به همراه می‌آورد.

کاربران از کرش‌های پی‌درپی سیستم و خرابی زودهنگام پردازنده‌ها به ستوه آمده بودند و این همان فرصتی بود که AMD سال‌ها انتظارش را می‌کشید.

اشتباهات فاحش فنی درست زمانی رخ داد که اینتل بیش از هر زمان دیگری به موفقیت نیاز داشت. شرکتی که سال‌هایی نه‌چندان دور با پردازنده‌های پنتیوم دنیای کامپیوترها را متحول کرده بود، به‌وضوح مشاهده کرد که چگونه این دو نسل پردازنده، اعتبار چندین دهه‌اش را زیر سؤال می‌برند.

اگرچه آخرین نسخه‌ی میکروکد (با نام 0x12B) مشکل را تا حدی حل کرد، اما سؤال اصلی همچنان به‌جای خود باقی ماند: چطور و چرا چنین باگی از چندین لایه کنترل کیفیت اینتل عبور کرد و وارد بازار شد؟

پیش‌بینی می‌شد اپل ویژن پرو به یکی از شاخص‌ترین پدیده‌های سال ۲۰۲۴ تبدیل شود؛ هدستی انقلابی در دنیای واقعیت مجازی و ترکیبی که برخی آن را آغازگر عصر جدید فناوری لقب دادند. اما این محصول نه در خلق اکوسیستم جدید اپل موفق بود و نه با وجود صف‌های طولانی خریداران اولیه، نظر مثبت آن‌ها را جلب کرد.

این محصول ۳۵۰۰ دلاری باوجود برتری‌های فنی مانند نمایشگرهای پیشرفته‌ی میکرو اولد و طراحی ظریف، انتظارات بالای هوادارانش را برآورده نکرد و بیشتر در حد گجتی مفهومی و لوکس باقی ماند.

برخی از خریداران می‌گفتند شیشه‌های هدست خودبه‌خود ترک برمی‌دارد، گروهی از سردرد و گردن‌درد گلایه می‌کردند و در سطوحی ساده‌تر، باز کردن اپلیکیشن‌های متفرقه‌ی دستگاه نیز با مشکل مواجه می‌شد. به‌علاوه، کمبود برنامه‌های جذاب که از ناکامی اپل در جلب نظر توسعه‌دهندگان ناشی می‌شد، یکی از مهم‌ترین نقطه‌ضعف‌هایی بود که تجربه‌ی تعاملی ضعیف کاربران را در پی داشت.

از طرف دیگر وجودنداشتن درگاه HDMI یا USB-C با استاندارد DisplayPort مانع از این می‌شد که کاربران هارد اکسترنال حاوی فیلم یا کنسول بازی خود را به دستگاه متصل کنند و باید به سیستم استریم رضایت می‌دادند.

این در حالی بود که محصولات رقیب مانند متا کوئست ۳ با قیمت ۳۰۰ دلاری، بسیاری از مشتریان بالقوه را از خرید ویژن پرو منصرف می‌کرد و سهم آن را از بازار کاهش می‌داد.

آوریل سال ۲۰۲۴ تولید روزانه‌ی اپل ویژن پرو تا ۵۰ درصد کاهش یافت و اپل «بررسی و تعدیل» نقشه‌ی راه هدست‌های واقعیت مجازی‌اش خود را در دستور کار خود قرار داد.

کنسول پلی استیشن پورتال که ابتدا با هدف انتقال بازی‌های پلی‌استیشن به دنیای استریم محلی معرفی شد و بعدها امکان استریم ابری را فراهم آورد، در عمل به یکی دیگر از شکست‌های صنعت گیمینگ سال ۲۰۲۴ تبدیل شد.

این کنسول دستی که قرار بود با قابلیت ریموت پلی بازی‌های PS5 تجربه‌ای بی‌نظیر را برای گیمرها فراهم کند، در عمل اسیر مشکلات زیرساختی شد. کاربران حتی روی شبکه‌های خانگی پرسرعت نیز با تأخیر ورودی‌ها، افت کیفیت تصویر و لگ‌های آزاردهنده مواجه می‌شدند، چه برسد به شبکه‌های وای‌فای عمومی که عملاً بازی‌کردن را غیرممکن می‌کردند.

درحالی‌که رقبایی مانند نینتندو سوییچ و استیم دک تجربه‌ای مستقل و قدرتمند از بازی‌ها را ارائه می‌دادند، کنسول دستی سونی با وابستگی به کنسول PS5، اینترنت و محدودیت‌های نرم‌افزاری (مانند نداشتن قابلیت عکس‌برداری از صفحه، چت صوتی و نوتیفیکیشن‌های تروفی) نتوانست جایگاه خود را در بازار پیدا کند.

سونی در تلاش برای نوآوری، محصولی را عرضه کرده بود که نه مانند سوییچ به‌صورت آفلاین قابل‌ استفاده بود و نه مانند استیم دک قدرت پردازشی کافی برای اجرای مستقل بازی‌ها را داشت.

شاید مشکل اساس این کنسول دستی، این بود که سونی به‌جای تمرکز بر نیازهای واقعی گیمرها، صرفاً می‌خواست محصولی متفاوت عرضه کند. پلی استیشن پورتال که برای کارکرد اصلی‌اش یعنی بازی‌کردن، به دستگاه PS5 و اینترنت پرسرعت و پایدار نیاز دارد، شاید برای کاربران خانگی محدودی جذاب به‌نظر برسد، اما نمی‌تواند بازار گسترده‌ی کنسول‌های قابل‌ حمل گیمینگ را تسخیر کند.

ماه می سال ۲۰۲۴، مایکروسافت پی‌سی‌های هوش مصنوعی خود را با این تعبیر معرفی کرد: سیستم‌هایی که «کلاس جدیدی از کامپیوترهای ویندوزی» را رقم می‌زنند.

غول فناوری می‌گفت این کامپیوترها به‌لطف تراشه‌هایی با NPU قدرتمند، بیش از ۴۰ مدل زبانی کوچک و ران‌تایم جدید، چندین قابلیت نسل بعدی هوش مصنوعی را به کاربران ارائه می‌کنند که به‌صورت محلی در پی‌سی‌های هوش مصنوعی مبتنی‌بر سیستم‌عامل ویندوز دردسترس قرار می‌گیرند.

اما مشکلات از جایی آغاز شد که یکی از این قابلیت‌های AI مایکروسافت یعنی ویژگی کلیدی Windows Recall، به دلیل نگرانی‌های امنیتی و حریم خصوصی در آخرین لحظات قبل از عرضه، از سری محصولات حذف شد.

ویندوز ریکال در نگاه اول قابلیتی بسیار کاربردی به نظر می‌رسید: کاربران با استفاده از این ویژگی می‌توانستند تایملاین فعالیت‌های خود روی سیستم را در بازه‌های زمانی مشخص زیر نظر بگیرند و با برنامه‌ها یا صفحات وب یا هر آنچه قبلاً روی سیستم دیده بودند، مجدداً در تعامل باشند. این ویژگی با تجزیه‌وتحلیل اسکرین‌شات‌های مداومی کار می‌کرد که از دسکتاپ کاربران گرفته می‌شد.

با وجود همه‌ی تمهیداتی که مایکروسافت برای امنیت این اسکرین‌شات‌ها درنظر گرفته بود، مسائلی مانند ذخیره‌سازی داده‌ها بدون رمزنگاری این قابلیت را به یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های این شرکت در سال‌های اخیر تبدیل کرد.

حذف ویندوز ریکال باعث شد کامپیوترهای کوپایلت‌پلاس بدون هیچ ویژگی متمایزکننده‌ای روانه‌ی بازار شوند و حتی قابلیت‌های ساده‌ی هوش مصنوعی مانند ترجمه‌ی صوتی و ویرایش تصویر نیز به‌صورت محدود و فقط روی سیستم‌های مجهز به پردازنده کوالکام در دسترس باشد. این قابلیت درحا‌ل‌حاضر در نسخه‌ی اینسایدر دردسترس قرار دارد و برای افزایش سطح امنیت، استفاده از سیستم احراز هویت Windows Hello الزامی شده؛ اما کماکان با چالش‌هایی دست‌به‌گریبان است.

از سوی دیگر، استراتژی مایکروسافت در همکاری انحصاری با کوالکام، به نارضایتی شرکای قدیمی این شرکت یعنی اینتل و AMD منجر شد؛ چراکه این دو شرکت منابع قابل‌ توجهی را صرف توسعه پردازنده‌های سازگار با کوپایلت‌پلاس کرده بودند و مایکروسافت از ارائه‌ی قابلیت‌های هوش مصنوعی به سیستم‌های مجهز به پردازنده‌های آن‌ها خودداری کرد.

درنهایت کاربران کامپیوترهای کوپایلت‌پلاس همچنان در انتظار دریافت اولین قابلیت‌های وعده‌داده‌شده هستند و به نظر می‌رسد تا سال ۲۰۲۵ نیز خبری از این ویژگی‌ها نخواهد بود. این در حالی است که اپل با وجود معرفی دیرهنگام قابلیت‌های اپل اینتلیجنس، ویژگی‌های AI را زودتر به مک‌های جدید مجهز به تراشه‌های سری M4 آورد.

شما جای چه محصولاتی را در این فهرست خالی می‌دانید؟ به چه شرکت‌هایی امید بیشتری داشتید و عملکرد آن‌ها مطابق انتظار شما پیش نرفت؟