مراسم تحلیف دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، روز دوشنبه اول بهمن‌ماه درحالی برگزار شد که حضور بی‌سابقه‌ی میلیاردرها و مدیران بزرگ فناوری در این رویداد برای عموم مردم قابل‌ تأمل و بحث‌انگیز بود.

جالب اینکه برخی از این افراد روی سکوهای جلوی مراسم تحلیف نشسته بودند و جایگاه بهتری نسبت به برخی از اعضای کابینه ترامپ داشتند:

ایلان ماسک مدیرعامل تسلا، مارک زاکربرگ بنیان‌گذار متا و همسرش پرسیلا چان، سوندار پیچای مدیرعامل گوگل و جف بیزوس از شرکت آمازون به همراه نامزدش لورن سانچز در اولین ردیف‌های تالار جای گرفته بودند، درحالی‌که رون دسانتیس، فرماندار فلوریدا، مراسم را از یک اتاق دورتر تماشا می‌کرد.

تیم کوک مدیرعامل اپل، سم آلتمن مدیرعامل OpenAI، دارا خسروشاهی مدیرعامل اوبر، شو زی چو مدیرعامل تیک‌تاک، روپرت مرداک رئیس افتخاری فاکس نیوز، برنارد آرنو مدیرعامل LVMH ، دانا وایت رئیس UFC و عضو جدید هیئت‌مدیره‌ی متا و اسکات بسنت، سرمایه‌گذار کهنه‌کار وال‌استریت از دیگر چهره‌های آشنای حوزه‌ی فناوری و کسب‌وکار بودند که در مراسم ادای سوگند ترامپ شرکت کردند.

نیویورک‌تایمز در گزارشی نسبتاً نادرست نوشت: «مراسم تحلیف ترامپ، غرق در پول، دیگر مزایایی برای اهداکنندگان بزرگ ندارد.» درست است که تیم ترامپ تمام بلیت‌های VIP را فروخته بود، اما مدیران بزرگ و میلیاردرهای حاضر در مراسم، درواقع چیزی فراتر از بلیت را می‌خریدند. وبسایت ورج به طعنه می‌نویسد: «اربابان فناوری ما همگی مشکلاتی دارند و همگی می‌خواهند راه‌حل‌ها را بخرند. گویا این کار را راحت‌تر از ساختن محصولاتی می‌دانند که مردم واقعاً دوست دارند.»

ایلان ماسک به‌عنوان «نزدیک‌ترین رفیق» ترامپ دست‌کم ۲۵۰ میلیون دلار برای انتخاب او هزینه کرد. شرکت‌ها و اهداکنندگان ثروتمند نیز پس از اعلام نتایج انتخابات، نیم میلیارد دلار دیگر به ترامپ اهدا کردند.

شرکت‌هایی مانند آمازون، گوگل، اوبر، مایکروسافت و متا هر کدام یک میلیون دلار به مراسم تحلیف ترامپ اختصاص دادند و البته تیم کوک از اپل و سم آلتمن از OpenAI را هم به این جمع اضافه کنید.

جو بایدن هرگز روی سخاوتمند مردان بزرگ دنیای فناوری را دست‌کم در این قالب مشاهده نکرد و حتی خود ترامپ هم در ماه دسامبر گفت:

در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری‌ام، همه با من سر جنگ داشتند. در این دوره همه می‌خواهند دوست من باشند!

تمام مردانی که کنار مقامات منتخب و نامزدهای کابینه نشستند و در میهمانی‌های بعد از مراسم نیز شرکت کردند، هر قدم خود را با برنامه و استراتژی برمی‌دارند. آن‌ها به‌دنبال خرید چه چیزی بودند؟

فرصت‌های واقعی بازار کمیاب‌تر از گذشته شده‌اند. مدیران و سرمایه‌گذاران فناوری آشکارا از پیامدهای اجتماعی محصولاتشان و اینکه مثل سابق چندان مورد ستایش مشتریان قرار نمی‌گیرند، ناراضی‌اند.

نگاهی به غول‌های فناوری بیندازید: تقریباً همه‌ی شرکت‌های بزرگ حداقل درگیر یک پرونده‌ی قضایی هستند. اپل با یک دعوی ضدانحصار جدی دست‌وپنجه نرم می‌کند و گوگل پیش‌ازاین در یکی از همین نبردهای حقوقی شکست‌خورده است. آن‌طرف‌تر، کمیسیون تجارت فدرال شمشیر را از رو بسته تا اینستاگرام و واتساپ را از متا جدا کند.

به گفته‌ی تحلیل‌گران فناوری، سیلیکون‌ولی بیش از هر زمان دیگری مشتریانش را نادیده می‌گیرد. به‌هرحال در بازی مونوپولی، کارت «از زندان آزاد شوید» محبوبیت و شهرت زیادی دارد و چه تصادف طعنه‌آمیزی که شرکت‌های تکنولوژی با پول به دنبال یافتن چنین کارتی باشند.

بیایید یک قدم به جلو برویم.

شاید هیچ بخش و گروهی به اندازه‌ی صنعت رمزارزها برای رهایی از نظارت عمومی هزینه نکرده باشد، چنان‌که یکی از مشاوران ناشناس ترامپ به اکسیوس گفت:

بچه‌های رمزارز واقعاً دارند با پول همه‌چیز را منفجر می‌کنند. قبلاً یک میلیون دلار رقم بزرگی بود. حالا داریم افرادی را می‌بینیم که ۱۰ یا ۲۰ میلیون دلار به ترامپ اهدا کرده‌اند.

آن‌ها یک کمیسیون بورس و اوراق بهادار دوستانه می‌خواهند. ترامپ پیش‌ازاین دیوید ساکس، سرمایه‌گذار و عضو مافیای پی‌پال را به‌عنوان «تزار کریپتو» منصوب کرده بود. همچنین به گزارش بلومبرگ، دستور اجرایی جدیدی در دست بررسی است که کریپتو را به‌عنوان «یک ضرورت یا اولویت ملی» معرفی می‌کند:

عباراتی استراتژیک که با هدف هدایت سازمان‌های دولتی برای همکاری با این صنعت بیان می‌شوند و همان‌طور که دیدیم، کار به معرفی اولین میم‌کوین رئیس‌جمهور آمریکا هم رسید.

حتی گروهی از جمهوری‌خواهان نیز می‌گویند افزایش گستره‌ی کارکردهای رمزارزها باعث می‌شود مجازات فعالیت‌های مجرمانه‌ای که به کریپتو متکی هستند (مثل پول‌شویی و معاملات غیرقانونی) کاهش یابد.

مسئله‌ی بعد، موضوع مالیات‌ها است. میلیاردرها نمی‌خواهند مالیات بپردازند و ترامپ با این موضوع موافق است. در همین راستا اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری، در اظهارنظری جنجالی «مهم‌ترین مسئله‌ی اقتصادی روز» را اطمینان از کاهش مالیات فوق‌ثروتمندان خواند. شخص بسنت یکی از متهمان فرار مالیاتی محسوب می‌شود.

اما همه‌ی این موارد، موضوعاتی جزئی و کم‌اهمیت به‌شمار می‌روند. وبسایت ورج در این زمینه می‌نویسد: «پول واقعی از حوزه‌ی نظامی کسب می‌شود.»

به گزارش واشنگتن‌پست مارک اندریسن سرمایه‌گذار خطرپذیر (که به‌عنوان یکی از اعضای هیئت‌مدیره‌ی متا و سرمایه‌گذار اصلی شبکه‌ی اجتماعی ایکس نیز شناخته می‌شود) در حال جذب کارکنان دولت ترامپ و حتی تأثیرگذاری بر استخدام‌های وزارت دفاع و آژانس‌های اطلاعاتی است. طبق معمول او این موضوع را ناخواسته در پادکستی فاش کرده است.

سرمایه‌گذاران سیلیکون‌ولی عموماً نسبت به فناوری‌های دفاعی مانند شرکت‌های برجسته‌ای مانند آندوریل و پالانتیر خوش‌بین بوده‌اند. آن‌ها می‌خواهند بودجه‌ی عظیم پنتاگون را از پیمانکاران سنتی مانند لاکهیدمارتین، به سمت خودشان منحرف کنند. گویا لاکهیدمارتین از چنین احتمالی آنقدر واهمه دارد که وقتی اکانت Big Tech Alert در ایکس اعلام کرد این شرکت دیگر ایلان ماسک را دنبال نمی‌کند، در دایرکت به آن‌ها پیام داد و این اتفاق را سهوی خواند.

اسپیس‌‌ایکس چندین قرارداد مهم با ارتش و سازمان‌های اطلاعاتی ایالات متحده دارد (ازجمله ماهواره‌های موسوم به استارشیلد). ماسک از نفوذ خود برای تأثیر بر جنگ اوکراین و روسیه استفاده کرده و حتی گفته می‌شود با ولادیمیر پوتین، تلفنی صحبت کرده است.

علاقه‌ی ارتش به هوش مصنوعی رقابت جدیدی را برای ساخت مراکز داده و ارائه‌ی خدمات رایانش ابری ایجاد می‌کند. به‌این‌ترتیب شرکت xAI ماسک، که در مقایسه با OpenAI، متا و گوگل، بازیگر کوچک‌تری محسوب می‌شود، می‌تواند با عقد قراردادهای جدید با وزارت دفاع به مشروعیت بیشتری دست یابد.

گرک براکمن یکی از هم‌بنیان‌گذاران OpenAI سال ۲۰۱۷ در نامه‌ای به ایلان ماسک نوشته بود که این شرکت باید به سمت یک پروژه‌ی دولتی حرکت کند. طبق برخی گزارش‌ها اوپن‌ای‌آی در همان زمان از دولت درخواست بودجه کرده بود. گزارش‌های دیگر حاکی از آن‌اند که مایکروسافت سال ۲۰۲۳ قصد داشته است پروژه‌ی DALL-E را به ارتش ارائه دهد.

در این‌ بین، مایکروسافت بیشترین ریسک را در مذاکرات هوش مصنوعی متحمل شد. دو سناتور آمریکا، ران وایدن و اریک اشمیت نگرانی خود را از اینکه وزارت دفاع بیش‌ازحد به مایکروسافت به‌عنوان یک تأمین‌کننده وابسته باشد، بیان کردند. به همین دلیل هم ساتیا نادلا به‌منظور حفظ موقعیت مایکروسافت در این رقابت‌ها شخصاً به مارالاگو اقامتگاه ترامپ سفر کرد تا وفاداری خود را به ترامپ و ماسک ابراز کند.

خصوصی‌سازی گسترده می‌تواند صنعت فناوری را بسیار سودآورتر کند. برای مثال حوزه‌ی داده‌ها و تحقیقات فرصتی طلایی با خود به همراه دارد و شواهد حاکی از برنامه‌های گسترده‌ی دولتی در این زمینه است. اگر دولت ترامپ تهدیدهای خود را برای اخراج گسترده‌ی مهاجران عملی کند، بدون شک تقاضا برای پایگاه‌های داده‌ی بزرگ، سیستم‌های ردیابی جمعی و مراکز بازداشت بیشتر می‌شود.

بااین‌حال به‌نظر می‌رسد ترامپ نظر قدیمی‌اش را در مورد ممنوعیت تیک‌تاک تغییر داده است و به همین دلیل فرصت بیشتری برای فروش نیمی از مالکیت این شرکت تعیین کرد، شاید به این دلیل که یکی از حامیان مالی محافظه‌کار او ۱۵ درصد از سهام تیک‌تاک را در اختیار دارد.

از طرف دیگر اپل به تولید محصولات خود در چین وابسته است و به معافیت از تعرفه‌های وعده‌داده‌شده دولت ترامپ نیاز دارد. همچنین آندریسن از طرفداران تجزیه‌ی گوگل محسوب می‌شود درحالی‌که گوگل به‌سختی با اتهامات وارده مقابله می‌کند.

در نمایی دیگر انگار همه می‌خواهند سهم بیشتری از قراردادهای دولتی کسب کنند و مایکروسافت را کنار بزنند. جف بیزوس و ایلان ماسک هم که به‌وضوح رقبای یکدیگر در بخش قراردادهای فضایی هستند.

ترامپ در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری خود نشان داد که عاشق افرادی است که برای جلب نظر او با هم رقابت می‌کنند. البته این یعنی آشفتگی و هرج‌ومرج، اما درعین‌حال باعث شکل‌گیری اتحادهای عجیب و غیرمنتظره‌ای هم می‌شود.

شاید راضی نگه‌داشتن ترامپ برای شرکت‌ها پرهزینه باشد، اما مسلماً از درگیر شدن در نبردهای حقوقی ارزان‌تر تمام می‌شود. اجرای گزینشی قوانین باعث می‌شود شرکت‌ها تحت تهدید دائمی قرار بگیرند: یک اشتباه کافی است تا توسط حامیان ترامپ در کنگره یا FCC دچار چالشی جدی شوند.

برخی استدلال می‌کنند که اوضاع از قبل هم چندان مطلوب نبوده، اما آینده پیچیده‌تر از هر زمان دیگری است. رسانه‌های آمریکایی و اروپایی بر این باورند که شرکت‌های فناوری در تلاش برای افزایش سودآوری، کیفیت خدمات خود را پایین آورده‌اند: پدیده‌ای که آنقدر فراگیر شده است که حتی در زبان عامیانه برای آن اصطلاحاتی ساخته‌اند.

صنعت فناوری با چالش‌های متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ از تخلفات مالی گرفته تا نقض حریم خصوصی کاربران و حقوق کارمندان. در چنین شرایطی امکان خرید معافیت عواقب قانونی، می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر جامعه داشته باشد و زندگی را به‌طور ملموس، برای افرادی که میلیاردر نیستند، بدتر کند.

برخی دیگر نیز می‌گویند شفافیت در روابط مالی و سیاسی، بهتر از پنهان‌کاری است. هرچند تجربه نشان می‌دهد گاهی همین شفافیت ظاهری راه را برای اقدامات پنهانی گسترده‌تر باز می‌کند. منتقدان معتقدند چنین سیستم‌هایی به‌جای نوآوری و پیشرفت، در باریک‌راه ارتباطات خاص و لابی‌گری حرکت می‌کنند.

بی‌ هیچ قضاوتی، نتیجه‌ی تصمیم‌ها و رویکردهای فعلی گروه میلیاردرها را طی چهار سال آینده مشاهده خواهیم کرد؛ اما از نگاه رسانه‌های مطرح دنیای فناوری، رهبران سیلیکون‌ولی خود را غول‌های صنعت می‌پندارند، اما آنچه دنیا می‌بیند آغاز عصر گانگسترهای تکنولوژی است.