در سال ۲۰۱۹، تحریم‌های ایالات متحده، هواوی را از استفاده از اندروید در دستگاه‌هایش محروم کرد و این شرکت فناوری مستقر در شنژن، وارد بحران وجودی عمیقی شد. اکنون پس از ۵ سال، ممکن است این غول فناوری در همان نقطه‌ای که مایکروسافت، سامسونگ و علی‌بابا شکست خوردند، به موفقیت نزدیک شده باشد؛ با انتشار سومین نسخه از سیستم‌عامل گوشی با نام HarmonyOS Next برای رقابت مستقیم با iOS و اندروید.
قبل از هواوی، غول‌های فناوری دیگر نیز سعی کرده بودند سیستم‌عامل‌هایی را برای رقابت با اندروید و iOS بسازند. برخی از این تلاش‌ها عبارت‌اند از ویندوز فون مایکروسافت با مشارکت نوکیا، تایزن سامسونگ با مشارکت اینتل و YunOS علی‌بابا. تمام این سیستم‌عامل‌ها در نهایت به دلیل چالش‌ها و بارهای مالی عظیمِ ساخت و حفظ سیستم‌عامل جدید در بازاری که تحت سلطه‌ی دو بازیگر بزرگ است، با شکست مواجه شدند.
ژانگ جیانفنگ، مدیر ارشد فناوری سابق علی‌بابا در این مورد می‌گوید: «حتی برای یک غول فناوری مانند علی‌بابا، سرمایه‌گذاری روی یک تیم کامل برای توسعهی سیستم‌عامل جدید، هزینه‌ی گزافی دارد. این هزینه‌ها مانعی برای موفقیت تازه‌واردان است.»
هواوی سعی دارد کار ناتمام مایکروسافت، سامسونگ و علی‌بابا را تمام کند
اکنون می‌توان فهمید که چرا توسعهی هارمونی‌اواس، یک حرکت اجباری تحت فشار تحریم‌ها بود؛ اما هواوی که حیات خود را در موفقیت سیستم‌عاملش می‌بیند، چاره‌ای به‌جز هزینه دادن ندارد. رن ژلین، رئیس کمیته‌ی مدیریت پروژه‌ی OpenHarmony هواوی، در مصاحبه با کایچین می‌گوید: «سطح حقوق اولیه‌ی توسعه‌دهندگان هارمونی او اس ۳۰ الی ۵۰ درصد بیشتر از توسعه‌دهندگان اندروید است.»
توسعهی سیستم‌عامل هارمونی که در زبان چینی به نام «Hongmeng» شناخته می‌شود، از اوایل سال ۲۰۱۵ آغاز شد. این سیستم‌عامل در ابتدا برای اینترنت اشیا مانند رانندگی خودکار و اتوماسیون صنعتی در نظر گرفته شده بود، اما تحریم‌ها هواوی را وادار کرد تا دست بجنباند و نسخه‌ی اولیه‌ی هارمونی‌اواس را تنها در عرض چهار ماه عرضه کند. این سیستم‌عامل مانند اندروید روی پلتفرم متن‌باز لینوکس ساخته شده بود.
اکنون هواوی در موقعیتی است که به استقلال نسبی در تولید تراشه، سیستم‌عامل و اپلیکیشن‌های کاربردی دست یافته است و از تجاری‌سازی محصولات خود سود می‌برد. این غول فناوری امروزه با چشم‌انداز کاملاً متفاوتی نسبت به سال‌های گذشته روبه‌رو است. موفقیت نسبی سری میت ۶۰ هواوی با پردازنده‌ی چینی کرین، پایه‌ای محکم برای راه‌اندازی سیستم‌عامل جدید این شرکت ایجاد کرد. سری میت ۶۰ تنها در نخستین ماه عرضه‌ی خود نزدیک به ۱٫۵ میلیون دستگاه فروش داشت که عددی فوق‌العاده به‌حساب می‌آید.
هواوی پس از عرضه‌ی سری میت ۶۰، برای توسعهی سیستم‌عامل اختصاصی‌اش مصمم‌تر شد
در ۶ هفته‌ی اول سال ۲۰۲۴، فروش گوشی‌های هوشمند هواوی در چین نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۴ درصد افزایش یافت و داده‌های مؤسسه‌ی تحقیقات بازار کانترپوینت نشان می‌دهد که سهم بازار آن به ۱۶٫۵ درصد افزایش یافته و فقط ویوو از آن بالاتر است. ایوان لام، تحلیلگر ارشد کانترپوینت، در مصاحبه با کایکسین می‌گوید: «فروش خوب هواوی عمدتاً به سری میت ۶۰ برمی‌گردد که با وفاداری به برند و حرکت موفق هارمونی او اس، تقویت شد.»
هواوی نقطه‌ی اوج موفقیت هارمونی‌اواس را رسیدن به سهم ۱۶ درصدی از بازار چین اعلام کرده بود و معتقد بود که این سهم، موجب اقناع توسعه‌دهندگان و تولید برنامه‌های کاربردی خاص برای این سیستم‌عامل می‌شود. غول فناوری چینی در سه‌ماهه‌ی چهارم سال ۲۰۲۳ به هدفش دست یافت و در آن ۱۶ درصد از گوشی‌های هوشمند فروخته‌شده در چین از سیستم‌عامل هارمونی استفاده می‌کردند. هواوی اکنون در حال نزدیک‌تر شدن به سهم ۲۰ درصدی اپل در بازار چین است. به گفته‌ی کانترپوینت، هارمونی‌اواس تقریباً ۴ درصد از بازار سیستم‌عامل‌های موبایل جهان را در اختیار دارد؛ درحالی‌که سهم iOS و اندروید به‌ترتیب به ۲۳ و ۷۴ درصد می‌رسد.
هارمونی‌اواس تقریباً ۴ درصد از بازار سیستم‌عامل‌های موبایل جهان را در اختیار دارد
هواوی، دی‌ماه گذشته از جدیدترین نسخه‌ی سیستم عامل خود با نام «هارمونی‌اواس نکست» رونمایی کرد که نشان‌دهنده‌ی عزم جدی این شرکت برای ساخت اکوسیستمی خودکفا برای برنامه‌های موبایل است. رقابت در بازار سیستم‌عامل‌های موبایل با معرفی هارمونی‌اواس نکست تشدید خواهد شد. برخلاف نسخه‌های قبلی هارمونی که به‌شدت به کد اصلی اندروید متکی بودند، هارمونی‌اواس نکست براساس معماری میکروکرنل کاملاً مستقلی نوشته شده است.
هواوی با سیستم‌عامل جدیدش قصد دارد اکوسیستمی متمایز ایجاد کند که بتواند به‌طور مستقیم با اندروید و iOS به رقابت بپردازد. در ادامه‌ی این مطلب، تفاوت‌های کلیدی بین HarmonyOS Next و اندروید را از نظر معماری سیستم، اکوسیستم برنامه‌ها، متن‌باز بودن، عملکرد و پتانسیل آینده‌ی این پلتفرم بررسی می‌کنیم.
تفاوت HarmonyOS Next با اندروید
معماری سیستم
معماری سیستم، ستون فقرات سیستم‌عامل را تشکیل می‌دهد و بر عملکرد، ثبات و مقیاس‌پذیری آن تأثیر می‌گذارد. اندروید روی هسته‌ی لینوکس ساخته شده است و از معماری یکپارچه استفاده می‌کند؛ یعنی ماژول‌های ضروری مانند مدیریت حافظه، درایورهای دستگاه و پشتیبانی شبکه همگی در هسته تعبیه شده‌اند. این ساختار، اندروید را قدرتمند و همه‌کاره می‌کند، اما احتمال خرابی سیستم را نیز بالا می‌برد، چرا که اگر تنها یک ماژول از کار بیفتد، می‌تواند بر پایداری کل سیستم تأثیر بگذارد. علاوه‌براین، اتکای آن به لینوکس و پروژه‌ی متن‌باز اندروید (AOSP) به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا رام‌های سفارشی دلخواهشان را ایجاد کنند که از یک سو موجب بالا رفتن انعطاف‌پذیری سیستم و از سویی دیگر باعث فشرده شدن منابع می‌شود.
در سوی دیگر میدان، هواوی با هارمونی‌اواس، یک معماری میکروکرنل توسعه‌یافته را معرفی و خود را از هرگونه وابستگی به لینوکس یا پروژه‌ی متن‌باز اندروید بی‌نیاز کرده است. برخلاف ساختار یکپارچه‌ی اندروید، میکروکرنل هارمونی‌اواس نکست بسیار سبک و تنها شامل عملکردهای ضروری مانند مدیریت وظیفه و تخصیص حافظه است. این طراحی، کارایی و امنیت را بهبود می‌بخشد، زیرا مشکلات موجود در ماژول‌های غیرهسته‌ای دیگر نخواهند توانست بر کل سیستم تأثیر بگذارند. معماری میکروکرنل همچنین همکاری بین دستگاه‌ها و ادغام یکپارچه‌ی آن‌ها را در گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، پوشیدنی‌ها و لوازم خانگی هوشمند افزایش می‌دهد.
اکوسیستم برنامه‌ها
اندروید با بیش از ۳ میلیون اپلیکیشن در فروشگاه گوگل پلی، از بزرگ‌ترین اکوسیستم برنامه‌ها در جهان بهره می‌برد و با پشتیبانی از جامعه‌ی عظیم توسعه‌دهندگان، سازگاری گسترده‌ای با برنامه‌های مختلف دارد و گزینه‌های متعددی در اختیار کاربران می‌گذارد. اکوسیستم اندروید به دستگاه‌های مختلفی از جمله گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، تلویزیون‌ها و ابزارهای پوشیدنی گسترش یافته است و توسعه‌دهندگان بسیاری مشغول تولید اپلیکیشن برای هر یک از این دستگاه‌ها هستند.
در مقابل، هارمونی‌اواس نکست تمرکزش را روی ایجاد اکوسیستم برنامه‌ای کاملاً بومی گذاشته است و از اندروید فاصله می‌گیرد. هارمونی‌اواس نکست برخلاف نسخه‌های قبلی هارمونی، دیگر از برنامه‌های اندروید پشتیبانی نمی‌کند و توسعه‌دهندگان را مجبور می‌کند تا با استفاده از زبان برنامه‌نویسی RTS، برنامه‌های خود را برای این سیستم‌عامل ایجاد کنند.
هارمونی‌اواس نکست درحال‌حاضر با تنها ۱۵ هزار اپلیکیشن اختصاصی، برنامه‌های کمتری نسبت به اندروید دارد، اما هواوی تلاش کرده است تا این تعداد محدود برنامه‌ها، خدمات متنوع مورد نیاز کاربران را پوشش دهند. غول فناوری چینی برای جذب توسعه‌دهندگان بیشتر، ابزارهایی مانند Ark Compiler را ارائه می‌دهد که امکان ایجاد اپلیکیشن‌های کارآمد را فراهم می‌کنند.
هواوی با ایجاد برنامه‌های کاربردی مخصوص سیستم‌عامل خود و پرورش نسل جدیدی از برنامه‌نویسان ماهر در پلتفرمش، خود را به‌عنوان یک بازیگر مهم در چشم‌انداز سیستم‌عامل‌های آینده معرفی می‌کند. این غول فناوری از سال ۲۰۲۱ برای آموزش برنامه‌نویسان خود با دانشگاه‌های داخلی چین مشغول همکاری بوده است. ۳ سال پیش، دانشگاه ووهان به‌عنوان نخستین دانشگاه در چین، دوره‌های توسعهی اپلیکیشن موبایل هارمونی‌اواس را در برنامه‌ی درسی دانشجویان خود گنجاند. در نخستین ترم، ۳۰ دانشجو از رشته‌های علوم کامپیوتر، مهندسی نرم‌افزار و مدیریت اطلاعات در این دوره شرکت کردند.
دانشجویان دانشگاه ووهان، دوره‌های توسعهی اپلیکیشن موبایل HarmonyOS را در برنامه‌ی درسی خود دارند
هواوی پیش از آن، توافقی برای آموزش مشترک دانشجویان فارغ‌التحصیل با دانشگاه جیائو تونگ شانگهای امضا کرد. این برنامه دو و نیم ساله، سالانه ۳۰ دانشجو می‌پذیرد. نخستین گروه از این دانشجویان، اوایل سال ۲۰۲۴ فارغ‌التحصیل شدند. شیا یوبین، معاون دانشکده‌ی نرم‌افزار این دانشگاه، با تأکید بر کمبود متخصصان داخلی در زمینه‌ی سیستم‌عامل، خاطرنشان کرد که مهارت‌های این گروه از دانشجویان، تنها محدود به توسعهی سیستم‌عامل نخواهد ماند، بلکه به‌زودی در طراحی تراشه و سایر حوزه‌های فناوری نیز به ایفای نقش خواهند پرداخت.
توسعهی اکوسیستم هواوی می‌تواند تأثیر بزرگی در رونق بیشتر صنعت فناوری چین داشته باشد. این شرکت تخمین زده است که تولید اپلیکیشن برای هارمونی‌اواس حداقل سه میلیون شغل ایجاد خواهد کرد. درحال‌حاضر بیش از ۳۸۰ هزار برنامه‌نویس موفق به اخذ گواهینامه‌ی هارمونی‌اواس شده‌اند. هواوی تعهد دارد که ماهانه ۱۰۰ هزار توسعه‌دهنده‌ی اپلیکیشن را از طریق ویدئوهای آنلاین و ابزارهای دیگر آموزش دهد.
برخی از توسعه‌دهندگان برنامه در مصاحبه با کایچین اعلام کردند که به‌دلیل درآمد متوسط به بالای کاربران گوشی‌های هواوی و تمایل بالاتر آن‌ها برای پرداخت درون‌برنامه‌ای نسبت به سایر کاربران، توسعه‌دهندگان علاقه‌ی بیشتری برای تولید برنامه‌های مبتنی‌بر هارمونی او اس نکست پیدا کرده‌اند.
گونگ تی، رئیس بخش نرم‌افزار در گروه کسب‌وکار مصرف کننده‌ی هواوی، استراتژی دو وجهی این شرکت برای تقویت موقعیت رقابتی هارمونی او اس را تشریح کرد. وجه اول، تمرکز روی بیش از ۵۰۰۰ اپلیکیشنی است که ۹۹ درصد زمان استفاده‌ی کاربران از گوشی هوشمند در طی روز صرف آن‌ها می‌شود. گونگ باور دارد که دستیابی هارمونی‌اواس به این نقطه، برای جلب توجه کاربران و ایجاد یک اکوسیستم نرم‌افزاری جامع، بسیار اهمیت دارد. وجه دوم، رساندن پوشش سیستم‌عامل به ۵۰۰ هزار برنامه است تا بتواند طیف گسترده‌ای از خواسته‌ها و نیازهای تخصصی مصرف‌کنندگان را برآورده کند.
هواوی از تابستان سال گذشته، شرکت‌های بزرگ داخلی را تحت فشار قرار داده است تا برنامه‌های خود را برای هارمونی‌اواس نیز توسعه دهند. تا پایان سال ۲۰۲۳، شرکت‌هایی همچون پلتفرم ویدیویی بیلی‌بیلی، اپلیکیشن پرداخت دیجیتال علی‌پی و توسعه‌دهندگان بازی NetEase و miHoYo اعلام کردند که برای تولید نسخه‌ی مبتنی‌بر هارمونی‌اواس نکست برنامه‌های خود با هواوی به توافق رسیده‌اند.
اگرچه هنوز اپلیکیشن‌های مهمی مانند وی‌چت محصول تنسنت و دویین محصول بایت‌دنس (مالک تیک‌تاک) به این عرصه نپیوسته‌اند، تاکنون بیش از ۲۰۰ شرکت مهم مرتبط با سفر، ناوبری، امور مالی، رسانه‌های اجتماعی، ابزارهای بهره‌وری، سرگرمی و بازی، اپلیکیشن‌های خود را برای هارمونی‌اواس ارائه کرده‌اند. تنسنت تنها دو اپلیکیشن کیوکیو موزیک و کیوکیو ریدینگ را برای هارمونی‌اواس عرضه کرده و برای افزودن برنامه‌های بیشتر، در حال مذاکره با هواوی است.
هنوز اپلیکیشن‌های مهمی مانند وی‌چت، برای هارمونی او اس عرضه نشده‌اند
در سمت مقابل، چندین توسعه‌دهنده‌ی کوچک از جمله برخی از بازی‌سازان به کایچین گفته‌اند که قصد ندارند در آینده‌ی نزدیک برنامه‌هایشان را برای هارمونی‌اواس عرضه کنند. مدیر یکی از این شرکت‌های کوچک تولیدکننده‌ی بازی، علت تصمیمش را محدودیت‌های اعمال‌شده توسط فروشگاه‌های اپلیکیشن و تصاحب نیمی از درآمد حاصل از بازی‌ها اعلام کرد.
این مدل کسب‌وکار، توسعه‌دهندگان بازی‌های کوچک و متوسط را بر آن داشته است تا برنامه‌های خود را از طریق رسانه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های پرداخت محبوب مانند وی‌چت، دووین، کوایشو و علی‌پی عرضه کنند. این پلتفرم‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا مستقیماً بازی‌ها را تجربه کنند و روند دانلود و ثبت‌نام در فروشگاه را دور بزنند. این بهترین راه برای دستیابی توسعه‌دهندگان کوچک به مخاطبانشان با هزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.
بسته‌تر بودن اکوسیستم هارمونی
اندروید به‌دلیل ماهیت متن‌باز خود شناخته شده است و به توسعه‌دهندگانش اجازه می‌دهد تا آزادانه سیستم‌عامل را تغییر دهند. متن‌باز بودن موجب تولید کتابخانه‌ی وسیعی از برنامه‌ها، سازگاری گسترده با دستگاه‌های مختلف و ارائه‌ی گزینه‌های شخصی‌سازی گسترده برای کاربران شده است. بااین‌حال، از سوی دیگر می‌تواند به افزایش احتمال آسیب‌پذیری‌های امنیتی و تجربیات متفاوت شخص‌به‌شخص منجر شود، زیرا سازندگان، سیستم‌عامل را به روش‌هایی متفاوت سفارشی می‌کنند.
هارمونی‌اواس نکست، در این زمینه رویکرد بسته‌تری اتخاذ می‌کند و هواوی کنترل قابل‌توجهی بر آن دارد. این امر ثبات بالاتر سیستم، امنیت بیشتر و به‌روزرسانی‌های سریع‌تر را تضمین می‌کند، اگرچه ممکن است در مقایسه با اندروید، اکوسیستم برنامه‌ی کوچک‌تری داشته باشد. ماهیت بسته‌ی هارمونی‌اواس نکست، سطح سفارشی‌سازی کاربران و آزادی توسعه‌دهندگان را در مقایسه با اندروید کاهش می‌دهد، اما تجربه‌ی کاربری امن‌تر و منسجم‌تری به آنان ارائه می‌کند.
عملکرد و کارایی
اندروید برای طیف وسیعی از دستگاه‌ها، از مدل‌های پایین‌رده گرفته تا مدل‌های پیشرفته، بهینه‌سازی شده است. بااین‌حال، عقب ماندن سخت‌افزار و گلوگاه شدن به‌خصوص در دستگاه‌های پایین‌رده دیده می‌شود. این سیستم‌عامل به پشتیبانی سخت‌افزاری گسترده‌ای نیاز دارد و فرایندهای بسیاری در پس‌زمینه اجرا می‌کند که می‌تواند بر عمر باتری و سرعت کلی دستگاه تأثیر منفی بگذارد.
هارمونی‌اواس نکست نسبت به نسخه‌های قبلی، ۳۰ درصد روان‌تر است
هواوی، هارمونی‌اواس نکست را با هدف ارائه‌ی عملکرد بهتر و کاهش مصرف انرژی بهینه کرده است. این سیستم‌عامل که تا پایان ماه آینده ارائه خواهد شد، از مدیریت هوشمند منابع استفاده می‌کند و منابع را براساس قابلیت‌های دستگاه توزیع می‌کند. فناوری‌هایی مانند Ark Engine و Distributed Soft Bus به هارمونی‌اواس نکست اجازه می‌دهند که تا ۳۰ درصد عملکرد روان‌تر، ۲۰ درصد مصرف انرژی کمتر و ۵۶ دقیقه عمر باتری روزانه‌ی طولانی‌تری نسبت به نسخه‌های قبلی هارمونی‌اواس ارائه دهد. انتظار می‌رود که پرچمداران سری میت هواوی نخستین گوشی‌هایی باشند که با هارمونی‌اواس نکست عرضه می‌شوند.
گسترش اکوسیستم و توسعه در آینده
اگرچه هدف هر دو سیستم‌عامل ایجاد یک اکوسیستم یکپارچه است که برای دستگاه‌هایی فراتر از گوشی هوشمند نیز گسترش یابد، راهبرد آن‌ها باهم تفاوت دارد. اندروید همچنان بر بازار گوشی‌های هوشمند تسلط دارد و سلطه‌ی خود بر حوزه‌هایی همچون اینترنت اشیاء، خودروها و پوشیدنی‌ها گسترش می‌دهد. گوگل همچنین سرمایه‌گذاری زیادی روی هوش مصنوعی کرده است تا قابلیت‌های سیستم‌عامل خود را افزایش دهد و آن را با سخت‌افزارهای مختلف سازگار کند.
در سمت دیگر میدان، هواوی ایستاده است که با هارمونی‌اواس نکست چشم‌اندازی بلندپروازانه از یک سیستم‌عامل بین‌دستگاهی دارد؛ سیستم‌عاملی که تجربه‌ای یکپارچه را در بخش‌هایی همچون لوازم الکترونیکی مصرفی، اتوماسیون صنعتی، حمل‌ونقل و مدیریت هوشمند انرژی ارائه می‌دهد.
استراتژی اکوسیستم هواوی مبتنی‌بر یکپارچه‌سازی عمیق با هوش مصنوعی از طریق دستیار Xiaoyi، همکاری گسترده بین دستگاه‌ها و تمرکز بر ساخت یک زندگی هوشمند است. هواوی قصد دارد با تمرکز بر دستگاه‌ها، جایگاه هارمونی‌اواس نکست به‌عنوان یک بازیگر اصلی در عصر اینترنت اشیاء را تثبیت کند.
-
خداحافظی با اندروید؛ این سیستم‌عامل HarmonyOS Next هواوی است [تماشا کنید]
-
هواوی لیست دستگاه‌های سازگار با سیستم‌عامل HarmonyOS NEXT را اعلام کرد
اندروید و هارمونی‌اواس نکست هرکدام مزایای ویژه‌ی خود را ارائه می‌دهند و مسیرهای توسعهی منحصربه‌فردی را دنبال می‌کنند. اندروید همچنان یک سیستم‌عامل همه‌کاره و متن‌باز با بزرگ‌ترین اکوسیستم برنامه‌ای در جهان است که آن را برای طیف گسترده‌ای از دستگاه‌ها و کاربران مناسب می‌کند. در مقابل، هارمونی‌اواس نکست بر استقلال، امنیت و تعامل یکپارچه بین دستگاه‌های هواوی تأکید دارد. سیستم‌عامل جدید هواوی، حرکتی جسورانه به سمت یک اکوسیستم کنترل‌شده و یکپارچه است و قصد دارد خود را به‌عنوان جایگزینی قدرتمند برای اندروید و iOS به‌ویژه در چین، معرفی کند.
موفقیت هارمونی‌اواس نکست در بلندمدت به رشد اکوسیستم اپلیکیشن‌ها، پذیرش از سوی توسعه‌دهندگان و گسترش بین‌المللی آن با وجود چالش‌های جهانی بستگی دارد. نظر شما درباره‌ی هارمونی‌اواس چیست؟ آیا ظهور سیستم‌عاملی مستقل و در عین حال قدرتمند برای رقابت با اندروید و iOS نزدیک است؟
