قبرستان گجت‌های ناموفق و پروژه‌های لغو‌شده‌ی مایکروسافت، مساحتی نسبتاً وسیع دارد. شاید برای غول ردموندی با آن شکوه و عظمت، این حجم از پروژه‌های ناتمام و شکست‌خورده طبیعی باشد؛ اما نکته‌ی ناراحت‌کننده اینجاست که بسیاری از پروژه‌های ناموفق مایکروسافت پتانسیل زیادی برای موفقیت داشتند.

از مایکروسافت کین تا کینکت و ویندوزفون، امروز می‌خواهیم نگاهی به پروژه‌هایی داشته باشیم که اگر موفق می‌شدند، ممکن بود مسیر بسیاری از فناوری‌های امروز تغییر کند.

توسعه‌ و ساخت گوشی مایکروسافت کین (Microsoft Kin) نسبتاً طولانی بود؛ اما متأسفانه بسیاری از ویژگی‌هایش در میانه‌ی راه و پس از تغییر رهبری تیم توسعه، حذف شد؛ البته این تنها دلیل شکست کین نبود.

گوشی‌های مایکروسافت با صفحه‌نمایش لمسی و کیبورد Q‌WERTY اسلایدی با نام‌های کین یک (Kin One) و کین دو (Kin Two) عرضه شدند. مایکروسافت با این گوشی‌ها، رده‌ی سنی ۱۵ تا ۳۰ سال را هدف گرفته بود. کین‌ها به‌طور پیش‌فرض همراه با اپلیکیشن شبکه‌های اجتماعی فیس‌بوک و توییتر (ایکس کنونی) عرضه می‌شدند. کین توسط شارپ برای مایکروسافت تولید شد و شرکت ورایزن آن را می‌فروخت. پروژه‌ی کین برای مایکروسافت یک میلیارد دلار هزینه داشت.

پشتیبانی از اپلیکیشن‌ها در مایکروسافت کین به‌معنای واقعی کلمه وحشتناک بود؛ زیرا هیچ فروشگاهی نداشت و نصب برنامه‌های جانبی از توسعه‌دهندگان دیگر عملاً غیرممکن بود. همچنین مرورگر وب از فایل‌های فلش پشتیبانی نمی‌کرد و هیچ بازی‌ای روی کین وجود نداشت. به‌طور کلی کاربر با دستگاهی کاملا بسته و بی‌روح روبه‌رو بود.

شادان غمگسار

بزرگ‌ترین شکست‌ها و اشتباهات خجالت‌آور مایکروسافت

مطالعه ’54

کین یک و کین دو به‌ترتیب با قیمت ۵۰ و ۱۰۰ دلار فروخته می‌شدند. اگرچه قیمت‌ها مناسب بودند، این دو گوشی با قرارداد دوساله‌ی اجباری با ورایزن به کاربر تحویل داده می‌شد و اپراتور شبکه‌ی ورایزن برای ارائه‌ی بسته‌ی اینترنت، هر ماه ۷۰ دلار از کاربر می‌گرفت. از طرف دیگر، کاربر بدون این بسته نمی‌توانست به شبکه‌های اجتماعی دسترسی داشته باشد. درنهایت غیر از هزینه‌ی خرید دستگاه، قرارداد دوساله با ورایزن، ۱۶۸۰ دلار هزینه‌ی اضافی روی دست کاربر می‌گذاشت و خرید آیفون در آن‌ زمان بسیار منطقی‌تر به‌نظر می‌رسید.

قرار بود پس از بازار آمریکا، مایکروسافت کین با همکاری شرکت مخابراتی ودافون، در بازار اروپا نیز عرضه شود؛ اما با شکست کین در بازار آمریکا، عرضه در بازار اروپا نیز لغو شد. اگرچه مایکروسافت سعی کرد با ارائه‌ی نسل دوم با نام Kin m آسیب‌ها را جبران کند، اما ضربه‌ی سختی به اعتبار کین وارد شده بود و جایی برای جبران نبود. درنهایت در سال ۲۰۱۱، در پی توقف برنامه‌ی توسعه‌ی مایکروسافت کین، این دستگاه دیگر ارزشی برای خرید نداشت.

مایکروسافت، کینکت (Kinect) را در سال ۲۰۱۰ عرضه کرد؛ دستگاهی که از طریق حسگرهای حرکتی و تشخیص صدا کار می‌کرد. کینکت با استفاده از دوربین‌های RGB و سنسور فروسرخ تشخیص عمق، حرکات بدن را تشخیص می‌داد. این دستگاه می‌توانست موقعیت ۴۸ نقطه‌ی کلیدی بدن انسان را بسنجد و با دنبال کردن این نقاط و با کمک حسگرها، موقعیت سه‌بعدی بدن را به‌دست آورد.

ایده‌ی ساخت کینکت ایکس‌باکس، اجرای بازی از طریق حرکات بدن و صدای کاربر بود؛ به‌طوری‌که بدن کاربر را شبیه یک کنترلر فرض می‌کرد. کینکت از طریق دوربین و میکروفون، حرکات و صدای کاربر را پردازش و سپس آن‌ها را به دستورات درون بازی تبدیل می‌کرد؛ ایده‌‌ای هیجان‌انگیز که در سری Just Dance و Fable: The Journey خوش درخشید.

مشکلات کینکت و حواشی مایکروسافت، دستگاه را به نابودی کشاند. پس از اتصال کینکت به ایکس‌باکس، کاربر باید در فاصله‌ی ۲٫۵ تا ۳ متری دستگاه می‌ایستاد؛ بنابراین استفاده از دستگاه در اتاق‌های کوچک غیرممکن بود و همچنین عملکرد نامناسب دوربین، کاربران را دلسرد می‌کرد.

عادت کردن به کینکت و هماهنگی با کاراکتر بازی بسیار دشوار بود. تصور کنید در حال بازی پینگ‌پونگ هستید؛ فاکتور تأخیر و لگ را نیز به آن اضافه کنید، درحالی‌که همزمان باید به‌جای کاراکتر تصمیم بگیرید و حرکت کنید. کینکت همچنین به‌محض اینکه شخص دیگری در دید دستگاه قرار می‌گرفت، بازیکن اصلی را نادیده می‌گرفت و موجب اختلال در روند بازی می‌شد.

اما درنهایت کینکت به دست خود مایکروسافت نابود شد. مایکروسافت نسل بعدی کینکت را با کنسول ایکس‌باکس وان عرضه کرد. علاوه‌بر افزایش قیمت ۵۰۰ دلاری کنسول، نسخه‌ی جدیدتر کینکت باید همیشه به کنسول متصل می‌شد و در آن زمان، بازار شایعه‌ی جاسوسی دوربین کینکت از کاربران به‌شدت داغ شد. مایکروسافت در نهایت تسلیم کاربران شد و پورت‌های اختصاصی کینکت را از کنسول‌های سری S و سری X حذف کرد.

مایکروسافت مجبور شد سری کینکت را از فضای بازی‌ها حذف کند؛ در عوض سال ۲۰۱۸ نسخه‌ای به نام کینکت آژور (Azure) را برای استفاده از نرم‌افزار سازمانی و هوش مصنوعی عرضه کرد. آژور در قالب دوربینی همراه با سنسورهای عمق میدان، دوربین ۱۲ مگاپیکسلی 4K و میکروفون ۷ کاناله مانند هولولنز در اختیار توسعه‌دهندگان قرار می‌گرفت. با استفاده از آژور کسب‌وکارها امکان سنجش عمق و بهره‌گیری از راهکارهای آژور برای جمع‌آوری داده را داشتند.

متأسفانه پروژه آن‌طور که مایکروسافت انتظار داشت پیش نرفت و در سال ۲۰۲۳ توسعه‌ی آژور به‌طور کامل متوقف شد و گجت حرکتی مایکروسافت با نام کینکت نیز به گورستان محصولات متوقف‌شده‌ی ردموندی‌ها منتقل شد.

برخلاف سایر گجت‌های معرفی‌شده در این مقاله، سرفیس نئو (Surface Neo) حتی از مرحله‌ی توسعه هم عبور نکرد. این دستگاه در اکتبر ۲۰۱۹ معرفی شد و به‌عنوان یک پی‌سی-تبلت هیبریدی، تمام ویژگی‌های یک محصول موفق را داشت.

سرفیس نئو دو صفحه‌نمایش ۹ اینچی داشت که در حالت بازشده به صفحه‌نمایشی ۱۳ اینچی تبدیل می‌شد. صفحه‌کلید کوچکی نیز برای آن توسعه داده شده بود تا از طریق مکانیزم آهنربا به نئو متصل شود یا از طریق بلوتوث و بی‌سیم به آن متصل باشد. آن زمان قرار بود سیستم‌عاملی سفارشی با نام ویندوز ۱۰ ایکس (Windows 10X) روی دستگاه اجرا شود.

تمام ویژگی‌های سرفیس نئو، به‌جز سیستم‌عامل، آشنا به نظر می‌رسید؛ چون محصولات مشابهی همچون لنوو یوگا بوک 9i و اچ‌پی اسپکتر تاشدنی قبل از آن عرضه شده بودند. سرفیس نئو با ویندوز ۱۰ ایکس دستگاهی هیجان‌انگیز به‌شمار می‌رفت، اما ناگهان توسعه‌ی ویندوز ۱۰ ایکس لغو شد و در پی آن نئو به گورستان پروژه‌های ناتمام مایکروسافت پیوست. پس از آن، مایکروسافت تمام توجه خود را به توسعه‌ی تبلت مبتنی‌بر اندروید Surface Duo معطوف کرد.

آی‌پاد در سال ۲۰۰۱ عرضه و به‌سرعت در بازار محبوب شد و نامش به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین پخش‌کنند‌ه‌های موسیقی در تاریخ ثبت شد. مایکروسافت در تلاش بود با پلیر زون (Zune) پا جای پای اپل بگذارد و با آی‌پاد رقابت کند؛ اما ردموندی‌ها در این بین چند اشتباه کوچک اما مهلک مرتکب شدند.

چند سال پس از عرضه‌ی آیفون‌، بازار پلیرهای صوتی دچار رکود شد و مایکروسافت زون نیز از این قاعده مستثنی نبود؛ چراکه با وجود دستگاهی همه‌کاره مانند گوشی‌های همراه، حمل چند دستگاه مشابه غیرمنطقی به‌نظر می‌رسید. در نهایت مایکروسافت نسخه‌ی دیگر و آخرین نسخه از پلیر خود با نام زون اچ‌دی (Zune HD) را به بازار عرضه کرد.

زون اچ‌دی به پلیری پرفروش تبدیل شد و موجودی آن در فروشگاه به‌سرعت ته کشید؛ به‌طوری‌که در فروشگاه آمازون تحویل مدل ۱۶ گیگابایت، بین یک تا دو ماه و مدل ۳۲ گیگابایتی نیز بین یک تا سه هفته اعلام شد. این دستگاه با نمایشگر امولد لمسی ۳٫۳ اینچی یکی از پلیرهای جذاب و خوش‌دست بازار به‌شمار می‌رفت؛ اما رفته‌رفته بازار گوشی‌های موبایل بر بازار پلیرها غلبه کرد و مایکروسافت در اکتبر ۲۰۱۱، زون را برای همیشه کنار گذاشت.

شاید بزرگ‌ترین و حسرت‌آورترین شکست مایکروسافت، ویندوزفون باشد؛ سیستم‌عاملی که در ابتدا قدرتمند ظاهر شد و اگر ادامه یافته بود، اکنون می‌توانست سومین سیستم‌عامل موبایلی جهان باشد. در این بین شراکت مایکروسافت و نوکیا برای تولید گوشی هوشمند لومیا، سیستم‌عامل سیمبین (Symbian) را نیز به ورطه‌ی نابودی کشاند.

هنگامی که اندروید و iOS سیستم‌عامل‌های موبایلی غالب جهان بودند، مایکروسافت هم در حال توسعه‌ی سیستم‌عامل موبایلی خود بود. مایکروسافت زمان کافی برای رقابت با دو غول فناوری یعنی گوگل و اپل را داشت، اما سیستم‌عامل موبایلی مایکروسافت، ویژگی‌های لازم برای جذب کاربران اندروید و iOS را نداشت.

اما تراژدی واقعی زمانی رقم خورد که غول ردموندی به‌جای تغییر در استراتژی، به‌طور کامل ویندوزفون را کنار گذاشت. در سال ۲۰۱۷ مایکروسافت از تولید نرم‌افزار برای گوشی‌های هوشمند منصرف شد و هنگامی که ویندوز ۱۰، ژانویه‌ی ۲۰۲۰ به پایان عمر خود رسید، سرانجام پروژه‌ی سیستم‌عامل موبایلی مایکروسافت به گورستان تاریخ سپرده شد.

به‌جز این پنج دستگاه، محصولات دیگری هم بودند که اگر مایکروسافت کمی بیشتر روی توسعه‌یشان کار می‌کرد، شانس موفقیت بیشتری در بازار داشتند؛ مثلا کنترلرهای SideWinder که در فرم‌فکتورهای متنوع ازجمله گیم‌پد، فرمان بازی و جوی‌استیک عرضه می‌شدند یا تلفن‌های بی‌سیم Cordless Phone System که فقط یک سال دوام آوردند. اگر هم بخواهیم به اپلیکیشن‌های فوق‌العاده‌ای که مایکروسافت خیلی زود از آن‌ها دست کشید، اشاره کنیم، این مطلب حالاحالاها ادامه خواهد داشت. شما دوست داشتید کدام‌یک از دستگاه‌های لغو‌شده‌ی مایکروسافت همچنان به زندگی ادامه می‌دادند؟