آیا تا به حال پیش آمده طرف مقابل شما اشتباهی انجام دهد؛ اما شما از توجیه کردن اشتباهات او بیشتر از خود اشتباهی که انجام داده ناراحت و عصبانی شوید؟ شاید شما حق دارید…
در این مطلب از مجله اینترنتی فانیلی، به بررسی موضوع توجیه کردن اشتباهات می‌پردازیم. اینکه چرا اشتباهات خود را توجیه می‌کنیم، نشانه‌های هشدار دهنده این رفتار چیست، و چگونه می‌توانیم از این الگوی مخرب رهایی یابیم.
چرا ما اشتباهات خود را توجیه می‌کنیم؟
وقتی اشتباهی مرتکب می‌شویم، ذهن ما به سرعت وارد عمل می‌شود تا ما را از احساس گناه، شرم، یا بی‌کفایتی نجات دهد. این مکانیسم‌ها در مواقعی می‌توانند مفید باشند، اما در روابط عاطفی، اغلب به یک دام تبدیل می‌شوند. چند دلیل برای توجیه کردن اشتباهات
- ترس از پذیرش مسئولیت
- نگرانی در مورد قضاوت دیگران
- عدم آگاهی از تأثیر رفتارمان بر دیگران
مثال‌هایی از توجیه کردن اشتباهات
توجیهات اغلب شامل سرزنش کردن طرف مقابل، کوچک جلوه دادن اشتباه خود، یا انکار مسئولیت است.
- خیانت: “من خیانت کردم چون تو به اندازه کافی به من توجه نمی‌کردی.”
- دروغ گفتن: “من دروغ گفتم چون نمی‌خواستم تو را ناراحت کنم.”
- بدرفتاری کلامی: “من حرفهای بدی زدم چون تحت فشار بودم.”
- عدم توجه به نیازهای عاطفی: “من وقت ندارم به حرف‌هایت گوش کنم، سرم خیلی شلوغ است.”
نشانه‌های هشدار دهنده توجیه اشتباهات در روابط
- استفاده از عباراتی مانند “اما”، “تو هم”، “همیشه”، “هیچ وقت” و… برای توجیه رفتار
- سرزنش کردن طرف مقابل یا شرایط بیرونی برای اشتباهات خود
- انکار یا کوچک جلوه دادن اشتباهات خود
- عدم تمایل به عذرخواهی صادقانه و جبران خسارت
عواقب مخرب توجیه کردن اشتباهات
- ایجاد چرخه معیوب از اشتباه، توجیه، و تکرار اشتباه
- از بین رفتن اعتماد و صمیمیت در رابطه
- افزایش تنش، اختلاف، و درگیری
- احساس ناامنی، بی‌ارزشی، و رنجش در طرف مقابل
- فاصله گرفتن تدریجی و سرد شدن رابطه
چگونه از توجیه کردن اشتباهات دست برداریم؟
ترک عادت توجیه کردن اشتباهات نیازمند تلاش آگاهانه و مداوم است. اما با استفاده از راهکارهای زیر، می‌توانیم به تدریج این الگوی مخرب را تغییر دهیم و روابط عاطفی سالم‌تری را تجربه کنیم.
- پذیرش مسئولیت: اولین و مهم‌ترین گام، پذیرش مسئولیت کامل اشتباهات خود است. باید به جای سرزنش کردن دیگران یا شرایط بیرونی، به نقش خود در ایجاد مشکل اعتراف کنیم.
- خودآگاهی: باید به رفتار خود توجه کنیم و متوجه شویم که چه زمانی در حال توجیه اشتباهات خود هستیم. این کار را می‌توانیم با نوشتن یک دفترچه خاطرات یا صحبت کردن با یک دوست قابل اعتماد انجام دهیم.
- گوش دادن فعال: باید به انتقادات و بازخوردهای شریک عاطفی خود گوش دهیم. حتی اگر با آنها موافق نباشیم، باید سعی کنیم دیدگاه آنها را درک کنیم.
- یادگیری مهارت‌های ارتباطی: مهارت‌های ارتباطی موثر می‌توانند به ما کمک کنند تا احساسات و نیازهای خود را به طور شفاف و محترمانه بیان کنیم. این مهارت‌ها همچنین می‌توانند به ما کمک کنند تا درگیری‌ها را به شیوه‌ای سازنده حل کنیم.
- جستجوی کمک حرفهای: اگر به تنهایی نمی‌توانیم از عادت توجیه کردن اشتباهات دست برداریم، باید از یک مشاور یا درمانگر کمک بگیریم.
