کم‌خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع کم‌خونی در سراسر جهان است و فقط با مصرف مکمل درمان می‌شود. آگاهی از بهترین زمان مصرف آهن اهمیت زیادی دارد. چون اگر این مکمل در زمان مناسب و به روش صحیح مصرف نشود، نمی‌تواند همان‌طور که انتظار می‌رود کم‌خونی را درمان کند و جلوی عوارض احتمالی آن را بگیرد.
اگر از کمبود آهن رنج می‌بردید، توصیه می‌کنیم این مقاله از مجله اینترنتی فانیلی را تا انتها بخوانید. در این مقاله درباره‌ی بهترین زمان خوردن قرص آهن صحبت می‌کنیم و چند نکته‌ی مهم در مورد نحوه‌ی مصرف این مکمل را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
بدن به چه مقدار مکمل آهن نیاز دارد؟
مکمل آهن به‌شکل کپسول، قرص، قرص جویدنی، شربت و قطره تولید می‌شود. فرم تزریقی آهن هم وجود دارد که فقط تحت نظر پزشک می‌توانید از آن استفاده کنید.
آهن در اغلب مکملهای خوراکی به‌شکل فروس سولفات یافت می‌شود. سایر اشکال شیمیایی این مکمل عبارتند از: فروس گلوکونات و فروس فومارات. مکمل آهن خوراکی را می‌توانید بدون نیاز به نسخه‌ی پزشک تهیه کنید.
میزان مصرف مکمل به شدت کمبود آهن و وضعیت سلامتی شما بستگی دارد. اگر کمبود آهن هنوز به کم‌خونی منجر نشده باشد، در مقایسه با زمانی که به کم‌خونی مبتلا هستید، به دوز کمتری از مکمل نیاز دارید.
در کودکان و نوجوانان ۱۲ تا ۱۷ ساله، پزشک دوز مناسب مکمل را با توجه به سن فرزند شما و نتیجه‌ی آزمایش خون او تعیین می‌کند. در کودکان کمتر از ۱۲ سال می‌توان از وزن بدن هم برای این کار استفاده کرد.
گاهی‌اوقات سالمندان نمی‌توانند آهن را به‌خوبی افراد جوان جذب کنند، درنتیجه ممکن است به دوز بیشتری از مکمل نیاز داشته باشند. اگر فکر می‌کنید به مکمل آهن با دوز بالا نیاز دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. فقط متخصص می‌تواند به شما بگوید که چه مقدار آهن مصرف کنید.
بهترین زمان مصرف آهن در کودکان و بزرگسالان چه موقع است؟
بهترین زمان مصرف آهن در روز به نوع مکمل و فرمولاسیون آن بستگی دارد. با این حال، معمولا توصیه می‌شود آهن را با معده خالی (یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا) بخورید و همراه‌ی آن یک لیوان آب یا آبمیوه بنوشید. چون این کار به جذب بهتر مکمل کمک می‌کند. اگر بعد از مصرف آهن به مشکلات گوارشی مثل حالت تهوع یا معده‌درد مبتلا شدید، می‌توانید آن را همراه‌ی مقدار کمی غذا یا بعد از غذا بخورید.
در مواردی که خوردن غذا مشکل گوارشی شما را برطرف نمی‌کند، تغییر مکمل می‌تواند کمک‌کننده باشد. فروس سولفات معمولا اولین مکملی است که تجویز می‌شود، اما ممکن است روی دستگاه‌ی گوارش تاثیر منفی بگذارد. در این شرایط می‌توانید از سایر مکملهای آهن مثل فروس گلوکونات استفاده کنید.
قرص آهن را به‌طور کامل ببلعید و از مکیدن، جویدن یا نگه داشتن آن در دهان خودداری کنید. چون این کار ممکن است در دهان زخم ایجاد کند یا باعث تغییر رنگ دندان‌ها شود. اگر در بلعیدن قرص یا کپسول آهن مشکل دارید، می‌توانید از شربت یا قطره‌ی آهن استفاده کنید.
حتما برای اندازه‌گیری شربت آهن از قاشق مخصوص و برای اندازه‌گیری دوز قطره‌ی آهن از قطره‌چکان استفاده کنید. چون قاشق خانگی دقیق نیست و ممکن است شما را هنگام اندازه‌گیری دوز مکمل به اشتباه بیندازد.
فرم‌های مایع مکمل آهن ممکن است باعث تغییر رنگ دندان‌ها شوند. با رعایت نکات زیر می‌توانید احتمال بروز این مشکل را به حداقل برسانید:
- مکمل را با آب، آبمیوه یا آب گوجه‌فرنگی مخلوط کنید و آن را با نی بخورید. این کار از تماس آهن با دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
- قطره‌ی آهن را با استفاده از قطره‌چکان روی زبان قرار دهید و سپس آب یا آبمیوه بنوشید.
۱. از مصرف آهن همراه با بعضی از غذاها خودداری کنید
هنگامی که آهـن با بعضی از مواد غذایی ترکیب می‌شود، جذب آن کاهش می‌یابد. بنابراین بهترین زمان مصرف قرص آهـن این است که حداقل از یک ساعت قبل از مصرف مکمل تا ۲ ساعت بعد از آن از خوردن غذاهای زیر اجتناب کنید:
- محصولات لبنی مثل شیر، ماست و پنیر
- تخم‌مرغ
- اسفناج
- چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- غلات کامل و نان سبوس‌دار
ویتامین C که در میوه‌ها و سبزیجات مثل مرکبات، گوجه‌فرنگی و فلفل دلمه‌ای به‌وفور یافت می‌شود، جذب آهـن به‌خصوص آهـن موجود در غذاهای گیاهی را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، بعضی از متخصصان توصیه می‌کنند که همراه با آهـن مکمل ویتامین C یا یک لیوان آب پرتقال بنوشید. همین موضوع باعث شده است که بعضی از شرکت‌های دارویی هم ویتامین C را به فرمولاسیون مکملهای خود اضافه کنند.
۲. مکمل آهن را همراه با سایر داروها نخورید
مکمل آهـن ممکن است اثربخشی سایر داروهایی که مصرف می‌کنید مثل تتراسایکلین، سیپروفلوکساسین، بیس‌فسفونات‌ها (داروی پوکی استخوان) و داروهای کم‌کاری تیروئید، پارکینسون و تشنج را تغییر دهد. از سوی دیگر، داروهایی مثل آنتی‌اسید که اسید معده را کاهش می‌دهند، جذب آهـن را مختل می‌کنند و ممکن است باعث کمبود آهـن شوند. از این‌رو توصیه می‌شود بین زمان مصرف این داروها و زمان خوردن مکمل آهـن ۲ ساعت فاصله باشد.
مکمل کلسیم هم می‌تواند با آهـن تداخل داشته باشد. بنابراین بهترین زمان مصرف آهـن و کلسیم این است که بین آن‌ها حداقل ۲ ساعت فاصله در نظر بگیرید.
بهترین زمان مصرف آهـن در بارداری چه موقع است؟
زنان در دوران بارداری باید به اندازه‌ی کافی ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف را دریافت کنند. چون رشد و نمو جنین به وضعیت سلامتی مادر بستگی دارد. معمولا رژیم غذایی در چند ماه‌ی اول بارداری می‌تواند آهـن مورد نیاز مادر را تامین کند. اما بعد از آن به مصرف مکمل نیاز است. به اغلب زنان توصیه می‌شود از پایان ماه‌ی چهارم بارداری مکمل آهـن بخورند. با این حال، بسته به شرایط ممکن است لازم باشد مصرف آهـن زودتر شروع شود.
تا چه مدت زمانی باید از مکمل آهن استفاده کرد؟
برای جلوگیری از کم‌خونی ناشی از فقر آهـن، باید تا زمانی که در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید، از مکمل آهـن استفاده کنید.
برای درمان کم‌خونی ناشی از فقر آهـن، باید تا چند ماه به مصرف مکمل ادامه دهید. معمولا پزشکان توصیه می‌کنند که بعد از بهبود وضعیت خود به‌مدت سه تا ۶ ماه به مصرف آهـن ادامه دهید تا به پر شدن ذخایر بدن‌تان کمک کنید.
چند نکته‌ی مهم درباره‌ی نحوه‌ی مصرف مکمل آهـن
اکنون که متوجه شدید بهترین زمان مصرف مکمل آهـن چه موقع است، باید با چند نکته‌ی مهم در مورد این مکمل آشنا شوید. رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند که بیشترین بهره را از مصرف مکمل آهـن ببرید و در عین حال به عوارض جانبی ناخواسته مبتلا نشوید:
- اگر پزشک مکمل آهـن را برای شما تجویز کرده است، دقیقا طبق دستور عمل کنید. اما اگر این مکمل را بدون نسخه تهیه کرده‌اید، دستورالعمل شرکت سازنده که روی برچسب یا بروشور محصول درج شده است را با دقت بخوانید.
- بدون مشورت با پزشک از دوز بالای آهـن برای بیش از ۶ ماه استفاده نکنید. نیاز افراد به آهـن متفاوت است و کسانی که به بیماری‌های خاص مبتلا هستند ممکن است به‌تدریج با مصرف بیش از حد آهـن دچار مشکل شوند.
- در صورت تزریق آهـن، خودسرانه از مکمل خوراکی آهـن استفاده نکنید. انجام این کار ممکن است به مسمومیت با آهـن منجر شود.
- اگر مصرف مکمل آهـن را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را بخورید، مگر اینکه تقریبا زمان مصرف دوز بعدی فرا رسیده باشد. در این صورت، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و نوبت بعدی مکمل را در موعد مقرر مصرف کنید. برای جبران، دوز آهـن را ۲ برابر نکنید. چون این کار می‌تواند به عوارض جدی منجر شود.
- مکمل آهـن ممکن است رنگ مدفوع شما را به رنگ سیاه مایل به سبز یا خاکستری تغییر دهد. این اتفاق طبیعی است، اما از آنجا که خونریزی داخلی هم می‌تواند باعث تیره شدن مدفوع شود، بهتر است هر گونه تغییر رنگ را به پزشک اطلاع دهید. مشورت با پزشک به‌خصوص زمانی مهم است که دل‌درد شدید داشته باشید یا در مدفوع خود رگه‌های قرمز رنگ ببینید.
- مصرف بیش از حد آهـن باعث استفراغ، معده‌درد یا اسهال می‌شود. همچنین در موارد جدی ممکن است خون استفراغ کنید یا دچار تشنج شوید. اگر فکر می‌کنید شما یا هر شخص دیگری بیش از حد آهـن مصرف کرده است، فورا به پزشک مراجعه کنید. علائم اولیه مسمومیت با آهـن ممکن است بعد از ۶۰ دقیقه ظاهر شوند. بنابراین منتظر ظهور علائم نباشید و مراجعه به اورژانس را به تاخیر نیندازید.
- مکمل آهـن را دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- دارو را در ظرف دربسته، در دمای اتاق و دور از حرارت، رطوبت و نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
- مکملهای تاریخ گذشته را دور بریزید.
