قدیمی ترین تمدن جهان در کدام قسمت کره زمین شکل گرفته است؟ در این مطلب، ۱۰ تمدن قدیمی را معرفی میکنیم که وجودشان قطعا اثبات شده است، سپس چند نمونه از جوامعی را نام میبریم که هرچند در دسته تمدنها جای نگرفتهاند اما جوامع پیشرفتهای بودهاند و فرهنگ خود را داشتهاند. با رسانه اینترنتی فانیلی همراه باشید.
تمدن اینکا
این تمدن در آمریکای جنوبی شکل گرفت، منطقهای که اکنون ۳ کشور پرو، اکوادور و شیلی را در خود جای داده است و در همسایگی برزیل قرار دارد. مرکز اداری، نظامی و سیاسی اینکاها شهر کوزکو بود که امروزه بخشی از خاک پروست.
اینکاها موفق به ابداع خط نشدند و بهجای آن از نمادها و تصاویر بهره میبردند. بااینحال، دستاوردهای چشمگیری داشتند، همچون:
- ایجاد جادههای سنگفرششده در زمینهای ناهموار برای اتصال شهرها به هم
- ابداع نوعی سیستم ریاضیاتی برای حسابوکتاب
- پیشرفت باورنکردنی در زمینه کشاورزی و معماری.
تمدن آزتک
زمانی که اینکاها تازه در آمریکای جنوبی مدعی قدرت شده بودند، تمدن آزتک در منطقهای که امروزه مکزیک نام دارد به اوج شکوفایی خود رسید. آزتک را اتحاد سهگانه نیز مینامند، زیرا با اتحاد ۳ شهر تنوچتیتلان، تتسکوکو و تلاکوپان شکل گرفت که زمانی رقیبان سرسخت هم بودند.
تمدن روم باستان
تمدن روم باستان تقریبا ۶ قرن پیش از میلاد مسیح شکل گرفت و ماجرای شکلگیری آن با افسانهها در هم آمیخته است. امپراتوری روم در اوج قدرت خود ناحیهای گسترده شامل کشورهای مدیترانهای و بخشی از ترکیه امروزی را در بر میگرفت.
تمدن پارس
درست است که امپراتوری هخامنشیان قدیمی ترین تمدن جهان نبوده است، اما روزگاری مقتدرترین امپراتوری جهان محسوب میشد و همه ما ایرانیان به عظمت و شکوه آن افتخار میکنیم.
امپراتوری هخامنشیان به قدرت نظامی بینظیر و حاکمان خردمندش شهره بود. این ۲ عامل سبب شدند که قلمرو این حکومت در طول ۲۰۰ سال از مصر در غرب تا قسمتهایی از هند در شرق گسترده شود.
تمدن یونان باستان
هرچند یونان باستان قدیمی ترین تمدن جهان محسوب نمیشود اما تمدنی بسیار مهم و تأثیرگذار بوده که مفاهیمی همچون دموکراسی و المپیک را به جهان عرضه کرده است.
این تمدن حدود ۲۵۰۰ سال پابرجا بود، یعنی چنان طولانی که تاریخدانان مجبور شدند آن را به چندین دوره مختلف تقسیم کنند. معروفترین این دورهها عبارتاند از دوره باستان، دوره کلاسیک و دوره هلنی.
تمدن چین باستان
تمدن چین باستان که امپراتوری هان نیز نامیده میشود، در منطقهای شکل گرفت که با اقیانوس آرام و عوارض طبیعی زمین مانند رشتهکوه هیمالیا و صحرای گبی محصور شده بود. بنابراین قرنها از هجوم بیگانگان در امان ماند و بهخوبی شکوفا شد. رود زرد و رود یانگ تسه که از طولانیترین رودهای جهان هستند نیز نقش مهمی در شکوفایی این تمدن داشتند.
بعضی از دستاوردهای مهم این تمدن عبارتاند از:
- کشف باروت و ساخت توپ جنگی
- ساخت کاغذ و ابداع تکنیک چاپ
- اختراع قطبنما.
تمدن مایا
یکی از علل شهرت تمدن مایا ستارهشناسی بینظیرش است. مایاها ۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، خط خودشان را اختراع کردند و از آن برای ثبت تقویمهای سنگیشان بهره بردند. تمـدن مایا ثروتمندتر از تمدنهای همدورهاش بود. در برههای از تاریخ، جمعیت آنها به ۱۹میلیون تن رسید و اهرامی سنگی ساختند که از اهرام مصر بلندتر بودند. افول ناگهانی تمـدن مایا یکی از رازهای تاریخ است که هنوز کسی از آن سر درنیاورده است.
تمدن مصر باستان
مصر باستان قدیمی ترین تمـدن دنیا نیست، اما قدمت و غنای فرهنگی بینظیری دارد و یکی از عجایب هفتگانه جهان را برای ما به یادگار گذاشته است. بهگفته مورخان، تمـدن مصر ۳۱۵۰ سال پیش از میلاد مسیح در شمال آفریقا با اتحاد مصر سفلی و مصر علیا شکل گرفت تا نخستین فرعون بر آن حکمرانی کند.
مردم مصر باستان در زمینه کشاورزی و طبابت پیشرفتهای چشمگیری کردند و معماری و مجسمهتراشیشان شهرت جهانی پیدا کرد. خط هیروگلیف و پاپیروس نیز یادگار این تمـدن باستانیاند. در نهایت، اسکندر مقدونی به این تمـدن شگفتانگیز نیز پایان داد.
تمـدن دره سِند
این تمـدن در منطقهای پا گرفت که امروزه پاکستان، شمال شرقی افغانستان و شمال غربی هند را در بر میگیرد. میتوان گفت تمـدن دره سند جایگاه قدیمی ترین تمـدن جهان را با تمـدن مصر باستان و بینالنهرین شریک است، البته با این تفاوت که از آنها خیلی گستردهتر بوده است
تمـدن بینالنهرین
معمولا تمـدن بینالنهرین را قدیمی ترین تمـدن جهان در نظر میگیرند، زیرا مدرکی پیدا نشده است که بر اساس آن، تمـدنی قدیمیتر وجود داشته باشد. «بینالنهرین» واژهای عربی بهمعنی «میان دو رود» است، زیرا سومریان این تمـدن را بین ۲ رود دجله و فرات شکل دادند.
سومریان اولین مردمانی بودند که شروع به دادوستد کردند و صنایعی مانند بافندگی، چرمکاری، فلزکاری و سفالگری را ایجاد کردند. اختراع چرخ نیز مهمترین دستاورد این تمـدن محسوب میشود.