نوشیدنی ایزوتونیک یک نوشیدنی ورزشی است که سبب بهبود و ارتقای عملکرد ورزشکاران میشود. نوشیدنی‌های ایزوتونیک جذب سریع‌تری نسبت به آب دارند و با سرعت بالا آب و املاح معدنی از دست رفته از بدن را مجددا تامین می‌کنند. محتویات این خوراکی شامل مواد معدنی، الکترولیت‌ها، قند و کربوهیدرات است که به منظور بازسازی مواد معدنی و الکترولیت‌هایی که در طول تمرین ورزشی از بدن از دست رفته‌اند، طراحی شده است. همچنین محلول‌های ایزوتونیک از دهیدراته شدن بدن و بهم خوردن تعادل الکترولیت‌ها در طول فعالیت‌های ورزشی جلوگیری می‌کند. حواستان باشد نباید ایزوتونیک با نوشیدنی‌های انرژی زا یا محرک اشتباه شود، نوشیدنی‌های ایزوتونیک حاوی هیچ گونه مواد محرک نیستند. در ادامه مطلب با مجله اینترنتی فانیلی همراه باشید.
نوشیدنی‌های ایزوتونیک
محلول‌های ایزوتونیک برای کمک و تسریع روند سوزاندن چربی یا افزایش سطح انرژی، معمولا شامل مواد دیگری همچون کافئین هم می‌شوند. خاصیت ایزوتونیک باعث میشود بدن برای جذب این مایع نیاز به صرف زمان و انرژی اضافه نداشته باشد و به سرعت آب را جذب نماید. توضیح علمی و سخت ایزوتونیک این گونه است: “دو مایع هنگامی ایزوتونیک هستند که فشار اسمزی برابری داشته باشند، فشار اسمزی در یک فضای بسته مانند سلول رخ می‌دهد. ورود مواد غذایی به سلول هنگامی اتفاق می‌افتد که فشار اسمزی در هر دو طرف غشای سلول یکسان شود.” به زبان ساده، غلظت ذرات موجود در نوشیدنی‌های ایزوتونیک معادل غلظت مواد موجود در خون است و ذرات آن آزادانه می‌توانند به راحتی بین خون و مایع در حرکت باشند. به علت همین ویژگی، آب به سرعت جذب خون، اندام و سلول‌های بدن شده و تمام مواد غذایی و مفیدی که به همراه دارد را با کیفیتی عالی، به سلول انتقال می‌دهد. این ویژگی منجر به جذب با سرعت ۱۰ برابر بیشتر از آب معمولی در بدن میشود.
خاصیت الکترولیت
املاح درون نوشیدنی‌های ایزوتونیک سبب می‌شوند خون در سطح متعادلی از حالت الکترولیت قرار بگیرد. محتویات درون این نوشیدنی‌ها دارای ذرات باردار یا یو‌ن‌ها هستند. در واقع الکترولیت‌ها مواد معدنی هستند که با حل‌شدن در آب ، الکتریسیته را هدایت می‌کنند. آنها از طریق مایع در بدن توزیع شده و از انرژی الکتریکی خود برای آسان‌تر شدن عملکردهای مهم بدن استفاده می‌کنند.
خوب است بدانیم که قرار گرفتن خون در سطح متعادلی از حالت الکترولیت برای بدن لازم و ضروری است چرا که باعث میشود تعادل مایعات در بدن کنترل شود، فشار خون تنظیم میشود، به انقباض صحیح عضلات از جمله قلب کمک می‌کند و اسیدیته (PH) خون را حفظ می‌کند.
چرا مایعات و کربوهیدرات ها در طول ورزش مهم هستند؟
کربوهیدرات‌ها سوخت بدن شما هستند که به شما انرژی آزادسازی سریع برای افزایش عملکرد استقامتی شما می‌دهند. بدن شما فقط می‌تواند کربوهیدرات کافی را برای حدود ۹۰ دقیقه ورزش ذخیره کند و بنابراین برای اینکه در بهترین حالت خود بمانید باید پس از مدت مشخصی آن را شارژ کنید. نوشیدنی‌های ورزشی راهی آسان برای انجام این کار هستند در حالی که شما در حال حرکت و ورزش هستید. هیدراته ماندن کلید عملکرد خوب بدن است. شما در واقع به ازای هر ساعتی که ورزش می‌کنید بیش از یک لیتر مایع از دست می‌دهید و این مایع نیاز به جایگزینی دارد. مایعی که از دست می‌دهید فقط شامل آب نیست بلکه آب است و الکترولیت‌ها و مواد معدنی کلیدی که بدن شما برای عملکرد مطلوب و نرمال به آنها نیاز دارد. علاوه بر این مواد ضروری، تولید کنندگان نوشیدنی‌های ایزوتونیک ممکن است اسیدهای آمینه را نیز در تولید ایزوتونیک‌ها مد نظر قرار دهند، زیرا برخی از اسیدهای آمینه نیز در طول ورزش از بین می‌روند. کربوهیدرات‌های آهسته جذب که ذخایر گلیکوژن را پر می‌کنند و ویتامین‌های محلول در آب، مانند ویتامین C و ویتامین B از آن جمله هستند. طعم‌ها و رنگ‌هایی که فقط عملکردهای ارگانولپتیکی دارند هم دیگر اجزای تشکیل دهندۀ این نوشیدنی‌ها هستند.
چرا باید در حین ورزش چیزی غیر از آب بنوشید؟
ورزش نیاز به انرژی دارد. در طول تلاش‌های بدنی طولانی، این احتمال وجود دارد که کربوهیدرات (گلیکوژن) ما تمام شود. وقتی این اتفاق می‌افتد، «به دیوار می‌کوبیم» _اصطلاحی در بین ورزشکاران برای تخلیه ذخایر کربوهیدرات است_. برای جلوگیری از این امر، در حین ورزش محصولات حاوی کربوهیدرات می‌خوریم و می‌نوشیم. در حین ورزش عرق نیز می‌کنیم و با تعریق نه تنها مایعات، بلکه الکترولیت‌ها (عمدتاً نمک) را نیز از دست می‌دهیم. بنابراین، منطقی است که به نوشیدنی نمک نیز اضافه کنند. در نتیجه به ترکیب نوشیدنی‌های ورزشی – آب، شکر و نمک می‌رسیم.
چه زمانی و چگونه نوشیدن یک نوشیدنی ایزوتونیک ایده خوبی است؟
مهم ترین چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که نوشیدنی‌های ایزوتونیک فقط باید در زمان ورزش مصرف شوند. قانون خاصی در این زمنه وجود ندارد اما به چندین متغیر بستگی دارد، مثلاً چقدر هوا گرم است، برای چه مدت ورزش می‌کنید و چقدر تناسب اندام دارید، همۀ این عوامل می‌توانند میزان نیاز شما به نوشیدن ایزوتونیک‌ها را تحت تاثیر قرار دهند. در هر حال بسیاری از کارشناسان نوشیدن نوشیدنی‌های ایزوتونیک را هنگام تمرین‌های طولانی بیش از ۷۰ دقیقه توصیه می‌کنند. توصیه این است که این نوع نوشیدنی را به صورت جرعه جرعه و با فاصله بنوشید. به عبارت دیگر، نباید مقدار زیادی از نوشیدنی را در یک نوبت بنوشید. در حالت ایده آل، یک نوشیدنی (حدود ۱۵۰ میلی لیتر) باید هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه مصرف شود.
پنج نکته در مورد نوشیدنی‌های ایزوتونیک
اکنون که به این سوال که نوشیدنی ایزوتونیک چیست پاسخ دادیم، توصیه هایی در مورد نوشیدنی‌های ایزوتونیک با شما در میان می‌گذاریم:
- خوب است بدانید که نوشیدنی‌های ایزوتونیک فقط در طول فعالیت‌های ورزشی مداوم و طولانی مدت توصیه میشود.
- این نوشیدنی‌ها را به هیچ عنوان نباید به عنوان آب، تفریحی یا خارج از ورزش بنوشید.
- توجه داشته باشید که می‌توانید بین طعم‌ها و انواع مختلفی که در بازار ارائه می‌شوند، یکی را انتخاب کنید، بنابراین محصولی را انتخاب کنید که به بهترین وجه با نیازهای شما مطابقت دارد. همچنین می‌توانید نوشیدنی‌های ایزوتونیک را به صورت پودر، ژل و حتی کنسانتره خریداری کنید. همچین شما می‌توانید از طیف وسیعی از طعم‌ها انتخاب کنید، اما ساده‌ترین آنها نوشیدنی‌هایی با طعم مرکبات هستند.
- در صورت لزوم، به دنبال مشاوره حرفه ای برای کمک به ایجاد روتین هیدریشن مناسب باشید.
- وقتی تمرین می‌کنید، از این فرصت برای تست استفاده کنید. به این ترتیب می‌توانید بهترین نوشیدنی ایزوتونیک را برای خود تعیین کنید. به این ترتیب، هنگام رقابت، از قبل یک روال مصرف خواهید داشت که آب، املاح و انرژی را بدون کمبود یا مشکلات گوارشی دوباره پر می‌کند.
حال سوال مهم این است که غلظت مواد موجود در خون در مقایسه با نوشیدنی ایزوتونیک چقدر است؟
خون حاوی سدیم (نمک) بیشتری نسبت به هر نوشیدنی ایزوتونیک است، زیرا چنین نوشیدنی غیرقابل خوردن (بیش از حد شور) است. خون حاوی گلوکز بسیار کمتری نسبت به نوشیدنی‌های ورزشی ایزوتونیک است (در ۵ لیتر خون فقط ۳-۵ گرم گلوکز وجود دارد!). در نتیجه همه این‌ها، غیرممکن است که یک نوشیدنی ورزشی با غلظت الکترولیت‌های مشابه خون که در همان زمان حاوی دوز توصیه شده کربوهیدرات نیز باشد، غیرممکن است. در نتیجه، اصطلاح “نوشیدنی ایزوتونیک” فقط یک اصطلاح بازاریابی است که توسط شرکت‌های تغذیه ورزشی استفاده میشود.
